Natuurlijk nemen ouders in hun eigen gezin, oude geschiedenissen en ervaringen mee. Soms zijn die niet gezond of fijn geweest.
De emotionele relatie stussen gezinsleden zijn echter te herstellen.
Twee patronen komen in getroebleerde gezinnen vaak voor: de ouders zijn heel kritisch geworden op het kind, of ze zijn juist helemaal niet beschikbaar. De kinderen reageren daar op hun beurt weer op door zich terug te trekken of juist herrie te schoppen.
Samen met een coach/
therapeut kan onderzocht worden, welke verlangens en behoeften onder het gemopper of de stilte liggen. Wat maakt dat een kind zich is gaan afsluiten voor de ouders? Wat maakt dat een ouder zo fel reageert op het kind?
Door een goede begeleiding wordt beetje bij beetje de houding van ouders en kinderen ‘zachter’, waardoor het voor de gezinsleden makkelijker wordt elkaar (weer) te bereiken. Zo wordt de veiligheid in het gezin vergroot en komen ouders en kinderen dichter bij elkaar.
Ruimte voor alle gevoelens
Het belangrijkste wat je daarvoor als ouder moet leren, is responsief en ontvankelijk te zijn. Dit betekent dat je betrokken bent bij je kind, dat je oog hebt voor wat er in je kind omgaat. Een responsieve ouder laat merken dat hij/zij de zoon of dochter echt ziet. En laat weten dat het kind altijd bij hem/ haar terecht kan.’
In de maanden na de geboorte betekent dat: reageren op huilen door te troosten of voeden. Maar ook vertellen wat het kind ziet: ‘Dat is een hond. Ik zag jou schrikken van het blaffen, dat is best een hard geluid hè.’
En naarmate het kind opgroeit, gaat het over het opmerken van verdriet, van opgetogenheid of boosheid, en het kind helpen die gevoelens te begrijpen. ‘Ik zie dat je met tranen in je ogen thuiskomt. Wil je me vertellen wat er gebeurd is?’ Een responsieve ouder begeleidt het kind zo bij het reguleren van zijn of haar emoties.
Het is erg belangrijk dat er ruimte is voor alle gevoelens van een kind.
"Hoe veilig gehecht je zélf was, bepaalt mede hoe responsief en ontvankelijk je op je eigen kind kunt reageren"
-
Problemen worden niet “opgelost” door spullen te gaan kopen.
Hier wordt het interessant. Want natuurlijk hebben alle ouders de goede bedoelingen om open te staan voor hun kind, ze het beste te geven en er voor ze te zijn. Geen enkele ouder staat op met het idee dat kind vandaag eens even lekker op de huid te gaan zitten.
Of met het idee eens even flink voorbij te gaan aan het gevoel van hun kind, Maar blijkbaar is het moeilijk.
Blijkbaar zijn er zaken die die ontvankelijkheid en responsiviteit in de weg staan. En daarmee komen we aan bij die angsten en onzekerheden uit de geschiedenis van mensen, het begin van dit verhaal; ervaringen die een goede hechting ondermijnen.
Een kind brengt veel bij een ouder teweeg. Zonder het door te hebben, of zonder dat je het wilt, spreken kinderen je eigen behoefte aan erkenning aan, aan waardering, het niet afgewezen willen worden. Als een kind duidelijk iets dwarszit maar het wil er niet over praten, dan kan de vraag opkomen: doe ik het wel goed .. ben ik belangrijk?
Die eigen behoeften, die maken het soms zo lastig om responsief en ontvankelijk te zijn. Om goed contact te houden met je kind, moet je jezelf soms even opzij schuiven. Laten blijken dat je de worsteling gezien hebt, vertellen dat je kind bij je terecht kan, en het vervolgens zelf laten kiezen of en wanneer hetiets vertelt.’
De persoonlijke behoeften van ouders spelen in alle fases op. De lastige dreumes die ouders doet uitroepen: ‘Hij dóét het erom!’
Maar echt, het jonge kind heeft nog geen idee dat een ouder het gevoel krijgt gemanipuleerd te worden.. dat zegt namelijk iets over de behoefte die de ouder zelf heeft. Namelijk om een competente vader of moeder te zijn, die serieus genomen wordt in zijn opvoedpogingen.’
Wat algemeen eigen is aan opgroeiende kinderen: ze verstoren wat ouders in hun hoofd hebben. Dat gaat van “Ik wil niet eten” tot “Ik heb geen zin meer om om negen uur naar bed te gaan omdat jij dat zegt”.
Gaandeweg wordt er steeds meer van ouders gevraagd. En in sommige gezinnen ontwikkelt zich een heel destructief patroon. Waarin bijvoorbeeld de vader zich steeds meer tekort voelde schieten, en dat probeerde te compenseren door controle te houden over zijn kinderen... en te eisen.
Hij kon door zijn eigen gevoel van falen niet meer openstaan voor wat zijn kinderen gezien hun leeftijd nodig hadden: niet een vader die zei wat ze moesten doen, maar een vader die iets meer naast ze ging staan, ze hun gang liet gaan onder de woorden ‘Klop je bij me aan als het niet lukt?’
Dat vraagt inzicht in de eigen (ouder) behoeften
En wat het er natuurlijk niet makkelijker op maakt, is dat kinderen een afwijking of stoornis kunnen hebben die het open en betrokken blijven weleens flink in de weg kunnen zitten. Een kind dat moeite heeft zijn impulsen te bedwingen of ernstig oppositioneel gedrag vertoont, kan zijn ouders af en toe tot wanhoop brengen.
Juist als kinderen opgroeien naar zelfstandigheid kan het flink botsen tussen de behoeften die ouders en kinderen hebben. Het is niet voor niets dat de puberteit altijd de moeilijkste fase wordt genoemd. Alleen gaat dat niet zozeer over de kinderen...
‘Vooral ook met de ouders gebeurt veel in deze fase. Als je veerkrachtig genoeg bent, dan kun je meegroeien met je kind in de puberteit, en ontvankelijk blijven voor wat je kinderen in deze turbulente levensfase nodig hebben.
Maar ben je als ouder zelf soms onveilig gehecht, of niet zo stabiel, dan bestaat het gevaar dat jouw angst of
onzekerheid een goed contact in de weg gaat staan. Angstige ouders worden vaak rigide.’
Verbonden zijn komt dan alleen maar verder buiten bereik – wie opgelucht het ouderlijk huis verliet zodra de mogelijkheid zich aandiende, zal dat herkennen.
Vaak dragen ouders hun eigen onvervulde behoeften op hun beurt ook al sinds hun kindertijd met zich mee. Dat maakt duidelijk hoe een goede of minder goede hechting van generatie op generatie kan doorwerken.
Hoe veilig gehecht je zélf was, bepaalt mede hoe responsief en ontvankelijk je op je eigen kind kunt reageren.
Gelukkig toont meer en meer breinonderzoek aan dat dit soort negatieve patronen later in het leven weer ten goede valt te keren.
Een Emotionally focused family therapy (EFFT) biedt daar veel hulp bij.
Wees welkom M@