Tips bij autonomie in relatie
Autonomie in relatie - tips
Zoek je tips voor meer autonomie in je relatie?
Je kunt hier:
- allerlei tips verkennen.
- en heb je zelf een goede tip, dan kun je die toevoegen.
Meer ondersteuning nodig?
Zoek een relatietherapeut voor hulp bij meer autonomie in je relatie >>
Wat is jouw tip voor meer autonomie in relatie?
Overzicht tips
Alle tips
Tip 1 - Geef elkaar de ruimte - hou ook je eigen leven
Geef elkaar de ruimte - hou ook je eigen leven
Als je een relatie hebt, dan betekent dit niet dat je altijd samen moet zijn in je vrije tijd. Word niet te afhankelijk van elkaar.
Hou ook je eigen leven. Hou je eigen hobby's. Spreek met je vrienden/vriendinnen af (ook zonder je partner). Dit kan juist een extra impuls geven aan je relatie.
En het is dus ook goed dat jouw partner zijn/haar eigen hobby's heeft en tijd met vrienden/vriendinnen doorbrengt.
Op die manier kun je meer autonoom blijven in je relatie, en brengen jullie ook allebei nieuwe energie in de relatie.
Tip 2 - Neem verantwoordelijkheid voor je eigen behoeften
Dus in plaats van het verwijt te maken: "Hij/zij geeft me geen knuffel als ik daar behoefte aan heb", kun je het ook zelf aangeven en naar je partner uitreiken: "Mag ik een knuffel van je?"
Zo neem je verantwoordelijkheid voor je eigen behoeften en draag je bij aan een volwassen relatie tussen jou en je partner.
Tip 3 - Balans tussen samen en alleen
Voor de duidelijkheid ga ik de extremen op de 'autonomieschaal' beschrijven:
Voor sommigen is het lastig om meer autonoom te worden, omdat dat nooit is aangeleerd. 'Ik weet wel wat ik wil, ik wil namelijk juist AL-TIJD bij die ander zijn!' Dit noemen we ook wel symbiose-behoefte, of verstrengeling.
Voor anderen kan autonomie een prettig excuus zijn om helemaal langs de ander heen te kunnen leven en diens 'eigen ding' te doen. Dit noemen we ook wel onthecht (of bindingsangst).
Beide extremen zijn vaak reacties op 'vroeger.' Iedereen leert namelijk 'hoe te overleven' binnen een gezin.
Voor de ene was dat door zijn of haar eigen gang te gaan, voor de ander was dat door zich vast te klampen aan een ander.
Gezonde hechting, met ieder zijn of haar eigen autonomie, houdt in dat je zowel rekening houdt met jezelf, als met de ander. Waar hebben jullie beiden (gezamenlijk en los van elkaar) behoefte aan?
Door hierover te praten, wordt het mogelijk om hier een balans in te vinden die bij jullie past, zonder wrok naar je partner.
Tip 4 - Sta op, durf je te onderscheiden
Niemand wil zich eenzaam voelen, iedereen wil zich in een relatie veilig en verbonden voelen.
Sommige mensen zijn geneigd hun eigenheid, hun eigen zelfstandigheid op te geven om de relatie maar in stand te houden. Ze negeren hun eigen grenzen, geven hun eigen grenzen niet aan of schroeven hun eigen grenzen op uit angst de ander niet te verliezen.
Maar is dat Liefde? Is dat respectvol naar jezelf en naar je partner? Hoe kan je partner weten dat iets echt belangrijk voor je is als je je eigen behoeftes en wensen niet kenbaar maakt? Hoe kan je partner weten dat h/zij te veel ruimte inneemt als jij dat toestaat en zelf geen ruimte inneemt? Hoe kan je verwachten dat je partner jou en je grenzen respecteert als jij dit zelf niet doet? Hoe kan je partner van je houden als jij jezelf niet serieus neemt?
Daar gaat het om bij autonomie. Dat we onszelf zichtbaar maken als individu. Dat we accepteren dat we uniek zijn.
Dat we zelf leren nadenken over wat we belangrijk en waardevol vinden en ons gedrag daarop afstemmen. Dat we leven naar onze eigen waarden, Ja zeggen en ook Ja doen. Dat we rechtop gaan staan in onszelf en oprecht (lees: echt) zijn.
Dat we beseffen dat onze keuzes gevolgen hebben voor anderen en dat de keuzes van anderen gevolgen hebben voor ons.
Dat we zowel onderdeel uitmaken van het grotere geheel (JIJ en IK) als ook individueel verschillend en uniek zijn.
Een (h)echte relatie kan pas ontstaan als twee gelijkwaardige mensen zichzelf en elkaar accepteren en waarderen (respecteren) en beseffen. Wanneer 2 mensen elkaar willen liefhebben, beseffen ze dat de ruimte die er tussen hen beiden bestaat overbrugd moet worden.
Liefdevolle partners willen die brug slaan, tonen interesse voor elkaar omwille van elkaar, voelen mee met elkaar, ontwikkelen empathie, overleggen en werken samen en behoeden elkaar zo van eenzaamheid.
Cijfer jezelf niet weg, onderzoek wat voor jou belangrijk en waardevol is en leef daarnaar. Sta op, durf je te onderscheiden en kom er achter dat je dit juist krachtiger maakt.
Je partner zal er misschien aan moeten wennen. Je verandert namelijk eenzijdig jullie 'contract': het patroon dat er tussen jullie is ontstaan.
Houd het een tijdje vol, praat erover, geef hem/haar de kans er aan te wennen. De uitkomst is van te voren niet met zekerheid te voorspellen.
Misschien merk je dat je relatie erdoor verbetert en gelijkwaardiger wordt, gefeliciteerd!
Misschien merk je dat jij je steviger en heler voelt terwijl de afstand tussen jou en je partner juist groter wordt. Wellicht is het dan tijd in therapie te gaan als jullie dit beiden willen. Het kan ook zijn dat het tijd is afscheid van elkaar te nemen.
Veel succes!
Tip 5 - Boek - Liefde is een werkwoord
In het boek "Liefde is een werkwoord" legt specialist Alfons Vansteenwegen goed uit hoe de autonomie werkt. Wil je meer weten over eigen ruimte in balans met een betrokken relatie? Dan is dit een goede leestip.
Heb je na het lezen nog vragen, of lukt het nog niet om het goed in je eigen praktijk te brengen? Dan kan een gespecialiseerde systeemtherapeut je hierin goed ondersteunen.
Tip 6 - Citaat van R.M. Rilke over de liefde, relaties en autonomie
Mijn tip: lees dit citaat van R.M. Rilke over de liefde, relaties en autonomie
Wanneer het besef aanvaard wordt, dat zelfs tussen de meeste mensen oneindig veel afstanden blijven bestaan, kan een prachtig samenleven naast elkaar ontstaan.
Als zij er in slagen de afstanden tussen hen lief te hebben, wordt het mogelijk dat ieder de ander als een geheel en tegen een wijde hemel ziet.
Ik beschouw dit als de hoogste taak van een band tussen twee mensen: dat ieder de eenzaamheid van de ander behoedt.
In de basis kan niemand de ander helpen. We ervaren allemaal keer op keer bij ieder conflict en in iedere verwarring: ik ben alleen.
Alle kameraadschap kan alleen bestaan in het versterken van elkaar. Maar wanneer een persoon zichzelf wegcijfert en verlaat, is hij/zij niemand meer. En wanneer twee mensen zich allebei wegcijferen om dichterbij de ander te komen (nabijheid te ervaren), is er geen grond meer onder hen en bestaat hun 'samenzijn' uit een 'continu vallen'.
Uit 'Love and other difficulties' door Rainer Maria Rilke
Tip 7 - Autonomie en verbondenheid: twee kanten van dezelfde medaille
Autonomie en verbondenheid zijn twee kanten van dezelfde medaille. We kunnen niet uitsluitend verbonden zijn. We kunnen ook niet alleen autonoom zijn.
In een optimale situaties bewegen we op een natuurlijke manier vanuit autonomie naar verbinding en laten de verbinding weer gaan om weer terug te stappen in onze autonomie.
In onze relatie uit zich dit in de behoefte om samen te zijn met onze partner en ons geborgen te voelen en tegelijkertijd willen we ook onszelf kunnen zijn en ruimte hebben voor onszelf. Hoe breng je hier balans in? Dat kan knap lastig zijn.
Om je eigen autonomie te ervaren is het belangrijk dat je weet wat je voelt. Want je gevoel is een kompas naar binnen toe om in contact te komen met wat je nodig hebt.
Het is fijn als je van jezelf autonoom mag zijn en vanuit zelfrespect je behoeften duidelijk kunt uiten. Tegelijkertijd betekent autonoom zijn dat je mijn en dein kunt scheiden. En je ook oog kunt hebben voor wat de ander voelt en nodig heeft. Dat je de ander toestaat ook zichzelf te kunnen zijn.
Het ervaren van verbondenheid in je relatie maakt dat je je veilig kunt voelen. En je je kunt openen voor elkaar. Je je kwetsbaar kunt en mag opstellen en elkaar kunt vertrouwen. Er is voldoende liefde en aandacht voor elkaar.
Ervaar je het als een uitdaging in jezelf de balans te vinden tussen je behoefte aan onafhankelijkheid en intimiteit met je partner? Tussen jezelf mogen zijn en je aanpassen aan de ander? Hoe zit het bij je partner?
Tip 8 - Neem verantwoordelijkheid voor verbinding
Als je je verantwoordelijkheid neemt voor de verbinding (aandeel nemen in problemen, behoeftes van jezelf en de ander tegemoet komen, elkaar serieus nemen, etc), dan ontstaat er ook vanzelf meer ruimte voor eigen dingen.
Alleen in een verbinding die voor beiden veilig voelt, is er plaats voor echte autonomie, zonder schuldgevoelens of verwarring.
Tip 9 - Deel je verhaal
Voor veel mensen lucht het op als ze hun verhaal opschrijven en delen. Je kunt jouw verhaal delen op het autonomie-in-relatie-lotgenotenforum op deze website.
Tip 10 - Geef je grenzen aan
Heb je de neiging om altijd ja te zeggen op verzoeken van je partner, omdat je je partner een plezier wilt doen, terwijl je het eigenlijk liever niet doet? Oefen dan om nee te zeggen en laat op die manier ruimte voor iets wat je wel wilt.
Leer dus "nee" zeggen. Nee zeggen hoeft niet moeilijk te zijn. Je kunt ook altijd om bedenktijd vragen, als je je overvallen voelt door een verzoek van je partner.
Je hoeft geen excuses te verzinnen als je nee zegt. Veel mensen hebben de neiging om een "nee" in te kleden met excuses, leugentjes of onwaarheden. Hou het open en simpel. Als je ergens geen zin in hebt of geen tijd voor hebt, dan kun dat gewoon zeggen.
De "kapotte grammofoonplaat methode" is geschikt voor als je "nee" gezegd hebt, maar de ander toch blijft aandringen. Het enige wat je hierbij doet is je ‘nee’ en het bijbehorende motief blijven herhalen: als een grammofoonplaat die blijft hangen. Zo laat je je niet verleiden tot een discussie of tot het maken van excuses.
Geef je grenzen aan als iemand over je grenzen heen gaat. Jij bent de enige die je grenzen kan voelen. Als je van jezelf geen "nee" mag zeggen, dan kan dat stress en spanning geven.
Tip 11 - Onderhoud je eigen gevoelsleven
Het onderhouden van je eigen gevoelsleven is iets wat je het beste met je partner kunt doen. Onderzoek wat je voelt en bespreek dit met hem of haar zonder dat hier direct acties aan gekoppeld te hoeven zijn.
Het gaat om het proces van dit samen aangaan en bespreken, de uitkomsten zijn secundair. Als jullie merken hier moeite mee te hebben kan het helpend zijn om een relatietherapeut te gaan bezoeken om jullie hierbij te helpen.
Tip 12 - Onderneem dingen apart van elkaar
Natuurlijk is het gezellig om samen dingen te ondernemen. Dat is heel belangrijk. Maar soms kan het benauwend worden.
Ga eens bij jezelf na waar jij blij van wordt? Kijk of je datgene kan organiseren.
bijvoorbeeld; wil je graag wandelen en je partner liever niet: word lid van een club. Spreek eens af met een vriend(in).
Ga eens naar een film die je partner niet leuk vindt. Alleen of met een vriend(in).
Juist als je apart van elkaar dingen onderneemt is het leuk om elkaar daar over te vertellen.
Tip 13 - Werkelijk contact maken met elkaar
Herstel vindt plaats, wanneer twee mensen zichzelf zijn en werkelijk contact maken met elkaar.
(Martin Buber)
Tip 14 - Van elkaar houden zonder jezelf te verliezen
Een gids om de magie weer in je relatie te vinden en om te leren van jullie relatie.
Tip 15 - Richt je op 3 steunpunten: Uitwisseling, Passie en Inzet
Regelmatige uitwisseling van wat erin ieder van jullie omgaat, is van belang als je na verloop van tijd niet uit elkaar wilt groeien.
Passie is uiteraard seks, maar ook aantrekkingskracht en regelmatig een arm om de ander heen kunnen slaan. Elkaar dus blijven vasthouden.
Zonder inzet lukt er uiteindelijk niets. Geen sport, geen opleiding, geen vriendschap. Ook een stabiele, autonome relatie houdt dus geen stand zonder die inzet.
Tip 16 - Verwar autonomie niet met blijven doen wat je zelf wilt
'Ik heb je toch gezegd dat ik wegging, wat zeur je nou!'
Maar meedelen wat je gaat doen heeft niets met autonomie te maken en ook niet met relatie bewustzijn en zeker niet met liefde.
Zou je graag iets willen ondernemen zonder je partner? Deel het dan niet mee, bespreek het samen. Zeg bijvoorbeeld: 'ik zou zaterdag graag .... willen doen. En wat zijn jouw wensen?'
Tip 17 - Zoek een relatietherapeut
Heb je zelf moeite om autonoom te blijven in je relatie en kom je er zelf niet meer uit? Een relatietherapeut kan je dan verder helpen.
Tip 18 - Zie autonomie in het licht van relaties
Autonomie gaat over jezelf, in relatie met de ander. Wanneer je worstelt met het thema autonomie, besef jezelf dat je dit niet los kan zien van anderen. Hoe autonoom je ook wilt zijn.
Stel jezelf de vraag wat autonomie voor jou betekent en hoe autonomie voor jou eruit ziet. Stel jezelf daarna ook de vraag wat jouw antwoorden over jouw autonomie betekenen voor jouw relaties. En voor jullie verbinding.
Met andere woorden; zie autonomie in het licht van relaties. En in het licht van de ander.
Tip 19 - Een minisessie voor jou en je partner
Een minisessie voor jou en je partner. Als je hem goed voorbereidt geeft die veel duidelijkheid.
Zorg voor een rustig moment samen.
Stel je nu voor dat jullie tien jaar verder zijn in je leven. Noteer vanuit die toekomstige situatie enkele adviezen aan jezelf voor het hier en nu. Wat zou je kunnen doen, wat zou je kunnen laten waarmee je jullie relatie en daarmee jouw leven meer kwaliteit kunt geven?
Wissel ze vervolgens uit.
Jullie gesprek heeft waarschijnlijk al meer kwaliteit dan het de afgelopen periode heeft gehad.
Tip 20 - Evenwicht tussen jou en de ander
Hoe ontwikkel je autonomie? Hoe werkt dat in relaties?
Autonomie is een belangrijk aspect van ieders leven. In onze westerse cultuur wordt er veel waarde aan gehecht, in andere culturen overheerst meer het 'wij'.
Autonomie ontwikkel je vooral tijdens de kinder- en pubertijd.
Als er daar iets niet goed gaat met bijv. de hechting, dan kun je je later in relaties misschien moeilijk verbinden met je partner of kun je je alleen maar op je partner richten (wat verstikkend kan zijn).
Leren om evenwicht tussen jou en de ander te hebben, is 1 van de sleutels voor een goede relatie: jullie zijn samen omdat jullie dat willen, met ruimte voor ieders eigen stuk.
Relatie- en/of individuele therapie kan helpen.
Tip 21 - Blijf oprecht nieuwsgierig naar je partner
Blijf oprecht nieuwsgierig naar de man/vrouw die je ooit tot je partner hebt gekozen. En ga niet op zoek naar de man/vrouw waarvan je denkt dat die er is maar nog niet tot uiting gekomen is. Dit roept frustratie en wanhoop op.
Pas als je echt durft te zien wat er is kan je kijken of het je past.
Tip 22 - Ga je voor je gelijk of voor je geluk
"Ga ik voor mijn gelijk of voor mijn geluk" kan daarin een helpende zin zijn om je motivatie en richting helder te houden.
Tip 23 - Zorg dat je autonoom bent, doe dingen voor jezelf
Zorg dat je bezigheden hebt die van jou alleen zijn. Ga sporten, zoek een hobby.
'Deel' niet alles wat van jou is met je partner maar zorg dat je, buiten bezigheden, ook mensen en vrienden hebt waar jij alleen dingen mee onderneemt.
Tip 24 - Je bent zelf verantwoordelijk voor wat jij voelt
Wanneer je met JA antwoordt op bovenstaande vragen, wordt het tijd dat je je bewust wordt van iets heel belangrijks: je partner kan je niet altijd aanvoelen wanneer jullie je in gezelschap van anderen begeven.
Bovendien is je partner niet verantwoordelijk voor hoe jij je voelt. En ook niet voor het stellen van jouw grenzen. Hoe lastig ook, dat zul je toch echt zelf moeten leren.
Misschien heb je vroeger ervaren dat er iemand was die je te hulp schoot zodra jij liet zien dat je het ergens moeilijk mee had. Of juist niet en verwacht je dit nu wel van je partner.
Autonoom zijn in een relatie wil zeggen dat je verantwoordelijk bent voor wat jij voelt en wat jij lastig vindt. Je partner kan je natuurlijk ondersteunen maar het is niet de bedoeling dat hij jouw verantwoordelijkheid overneemt.
Je kunt alleen of samen leren hoe je dat doet.
Tip 25 - Verbinding maakt sterk
Tip 26 - Persoonlijke groei volgens Schnarch
Volgens Schnarch (Passionate Marriage, 2008) maak je een persoonlijke groei door wanneer je:
1) Zicht krijgt op waar je zelf voor staat.
2) Eigen angsten leert reguleren.
3) Leert om niet te reageren op de angsten van je partner.
4) Tijdelijk ongemak leert verdragen.
Echte autonomie en echte verbondenheid komt meer in zicht wanneer je beter kunt omgaan met deze vier punten. Voor Schnarch staat het zelfgevoel binnen de intimiteit van een liefdesrelatie centraal. Juist in de confrontatie tijdens de intimiteit en seksualiteit met je partner is het van belang het zelfgevoel te behouden.
Hierbij een oefening: Huggen tot je ontspannen bent:
1) Ga op allebei je eigen benen staan. Schoenen uit.
2) Houd elkaar vast, niet omklemt, maar ook niet te afstandelijk.
3) Leg de focus bij jezelf.
4) Kalmeer jezelf, helemaal!
Tip 27 - Verras elkaar
Het kan heel verfrissend zijn om deze patronen eens te doorbreken. Je doet de taken die je partner meestal op zich neemt. Of je vraagt je partner juist eens te doen wat jij meestal doet. Verras elkaar maar!
Tip 28 - Probeer elkaar niet te veranderen
Iemand die bijvoorbeeld introvert is, kan en moet je niet willen veranderen in een extravert persoon. Accepteer van elkaar dat je verschillend bent.
Wat je wel kunt veranderen is je gedrag, kijk dus in hoeverre jij qua gedrag tegemoet kunt komen aan de wensen van je partner.
Tip 29 - Dingen voor ons zelf doen
Tip 30 - Ga er zelf op uit!
Het kan ruimte geven om met regelmaat zelf op pad te gaan. Alleen, met een vriend of vriendin of met een groep anderen. Een relatie hebben betekent niet dat je altijd samen moet zijn. Elkaar bij tijden niet zien en wellicht missen, is belangrijk. De behoefte naar de ander kan dan weer ontstaan, dat doet je relatie alleen maar goed.
Tip 31 - De dans van 'afstand behouden en nabijheid ervaren'
Deze kunnen niet zonder elkaar!
Door de muziek zorgvuldig te kiezen en misschien eens bewust te veranderen, verandert echter ook de dans.
Verras jezelf en je partner met nieuwe muziek, met extra sfeer en met uitnodiging in jullie dans -en geef je over aan het ritme dat komt.
Tip 32 - Zelfregulatie en coregulatie
Tip 33 - Relatie therapie, alleen kan het ook!
En net als in elk systeem is het zo, dat wanneer jij iets anders gaat doen, anders reageert, zal de ander ook anders reageren.
Tip 34 - Een relatie hoort een aanvulling te zijn en geen invulling
Deze verwachting naar jouw partner toe is een garantie voor teleurstelling, want jouw partner kan helemaal de incompleetheid in jou compleet maken.
Zolang jij weigert om jezelf compleet te maken, blijf je jezelf afhankelijk maken van jouw partner die nooit aan jouw eisen kan voldoen.
Een relatie hoort een aanvulling te zijn en geen invulling. Als je zelf dus niet compleet bent, zorg dan dat je dat wordt en je zult totaal anders in je relatie komen te staan.
Tip 35 - Besteed tijd aan jezelf
Tip 36 - Boekentip - de 5 talen van de liefde
Het boek ‘de vijf talen van de liefde’ geeft je zicht op en in je liefdestaal, dát wat jij zoekt in een relatie.
Als je elkaars en je eigen liefdestaal kent komje nader tot elkaar!
Een makkelijk te lezen boekje met veel tips
Tip 37 - Boekentip - De zeven wetten van de liefde
Corinne Koole schreef het boekje ‘De zeven wetten van de liefde’.
Hierin beschrijft zij op basis van vele interviews met koppels wat de ingredienten zijn voor een waardevolle en respectvolle relatie
Tip 38 - Boekentip: Liefdesbang
Relatietherapie is daar ondersteunend in zijn.
Om het ontstaan van een negatief patroon te begrijpen, waardoor er weer een 'samen' ontstaat in de inzet, om tot een positief patroon in de relatie te komen.
Tip 39 - Blijf je eigen interesses en vrienden houden
Wanneer dingen niet meer doet je wilt, je aanpast aan de ander om conflicten of lastige thema's te vermijden, creeer je afstand en onvrijheid in de relatie.
De oplossing ligt in het delen van wat je bezig houdt met je partner , zo creer je meer vrijheid en meer verbinding.
Lukt dat niet samen, zoek dan een therapeut die je daarbij coacht.
Tip 40 - Neem het patroon tussen jou en je partner onder de loep
Vind je partner dit fijn en is h/zij er inmiddels helemaal op gaan vertrouwen dat jij altijd wel klaarstaat....met hulp, zorg en helpende handen?
En word je daar wel eens moe van? Denk je inmiddels wel eens 'ik zou ook wel eens willen dat jij mij te hulp schoot als ik jou?'
Dan is het tijd om wakker te worden en het patroon dat er onbewust is gegroeid tussen jou en je partner onder de loupe te nemen.
Vaak zijn mensen het patroon zat dat er is ontstaan, niet de persoon. Onbewust hebben beide partners aandeel aan het patroon dat is ontstaan uit goede intenties maar na verloop van tijd iets 'teveel van het goede' is geworden waardoor het effect uitblijft en de boel doet kantelen. Met alle nare gevolgen van dien.
Hulp zoeken en jullie patroon ontrafelen kan de lucht doen klaren. Samen bewust een nieuw patroon opbouwen versterkt jullie relatie en doet de liefde bloeien.
Tip 41 - Autonomie start met geestelijke autonomie
Autonomie start met geestelijke autonomie.
We zijn verbonden in allerlei relaties(kinderen, ouders, partner, familie, werk) waarin er steeds een ander appel gedaan wordt op het autonoom of in teamverband te kunnen functioneren.
Als jij merkt dat je steeds andere mensen of activiteiten nodig hebt om niet stil te hoeven staan, is het wellicht handig om een therapeut te gaan bezoeken. Deze kan met jou uitzoeken wat maakt dat het lastig is voor jou om geestelijk zelfstandig het leven door te kunnen gaan.
Tip 42 - Boekentip: Jan Geurtz - Over liefde en loslaten
Tip 43 - Probeer samen een nieuwe weg in je relatie te vinden
Gek maar waar krijgen veel mensen op den duur het verlangen om de ander om te vormen. Je vindt dan dat de ander dingen beter op jouw manier kan doen, beter op jouw manier tegen het leven aan kan kijken en er ook zo over gaan denken. Dat werkt dus helemaal nooit.
Probeer samen een nieuwe weg in je relatie te vinden. Vergelijkbaar met het beeld van twee paarden die - hoe verschillend ze ook zijn - naast elkaar eenzelfde richting op galopperen. Iedereen heeft ze zo weleens enthousiast door een wei ziet rennen.
Als je dat samen vorm gaat geven, kom je niet alleen in beweging, dan je blijft je beweging. Twee verschillende mensen die ervoor kiezen samen een kant op te gaan.
Tip 44 - Autonomie is niet hetzelfde als onafhankelijk
Ik geloof daar niet zo in. Je verlangt immers heel wat van je partner. En als je dat niet bij je partner vindt, dan kan het op den duur tot problemen leiden.
In die zin vind ik autonomie een illusie. Wel is het zaak om op je eigen benen te kunnen staan. Maar dat is iets heel anders. Je kunt op elkaar leunen en toch op eigen benen staan. Van daaruit ben je vrij om de ander te vragen wat je verlangt zonder je zelf uit te leveren.
Er zijn altijd tijden waarin je even niet op je eigen benen kunt staan. Dan heb je je partner meer dan broodnodig. En daar is niets mis mee.
Maar als de crisis weer luwt is het goed om je eigen evenwicht weer te zoeken. Autonomie is dus niet hetzelfde als onafhankelijk. Het is veeleer vanuit je eigen evenwicht je toevertrouwen aan de ander omdat je dat verlangt of omdat je het bij tijden nodig hebt.
Tip 45 - Een goede balans vinden tussen autonomie en verbondenheid
Aan de ene kant willen we autonoom zijn; zelfbeschikking hebben over ons leven, eigen keuzes maken, niet hoeven overleggen, eigen voor en afkeuren etc..
Aan de andere kant hebben we net zo'n groot verlangen naar liefdevolle verbondenheid met andere mensen. Dat vraagt juist de ander boven jezelf stellen, overleggen en samenspraak.
Levenskunst is een goede balans vinden tussen deze twee behoeftes.
Tip 46 - Balans in zorgen voor jezelf en zorgen voor de ander
Deze balans is nodig in iedere relatie (partners, familie, vrienden, etc) om deze gezond te houden.
Helaas lukt dit niet altijd.
Vaak is er weinig tot geen zorg voor jezelf.
Het gaat dan om vragen als: wat ervaar ik? wat denk ik? wat wil ik? wat doe ik?
Het gaat dus eigenlijk om het innemen van jouw positie.
Meestal lukt het ons wel deze vragen te beantwoorden, maar wordt het ingewikkeld wanneer we dit moeten inbrengen in de relatie met een ander persoon.
We drukken onze positie door of we laten onze positie varen.
Beide manieren zorgen ervoor dat de balans tussen autonomie en verbondenheid verstoord raakt.
Wanneer je geneigd bent jouw positie door te drukken, probeer dan eens een keer ook te luisteren naar wat de ander inbrengt en weeg dit eerlijk af met je eigen positie.
Wanneer je geneigd bent jouw positie te laten varen, probeer dan eens een keer wat jij vindt en ervaart te delen met de ander en de ander te vragen hier open en eerlijk bij stil te staan.
Tip 47 - Wellicht heb je dan last van codependency of relatieverslaving
Wellicht heb je dan last van codependency of relatieverslaving.
Codependency (dat ook ten grondslag ligt aan relatieverslaving) is een dynamiek van relaties waarin een afhankelijkheid van elkaar op de voorgrond staat.
In essentie komt het erop neer dat je datgene wat je tijdens je opgroeien bewust of onbewust gemist hebt opzoekt bij een ander, en daardoor afhankelijk wordt van de ander. Vaak gaat dat in de praktijk gepaard met een sterk aanpassingsgedrag of juist vermijden van contact met de ander.
Mocht je jer hierin herkennen dat kun je je zowel wenden tot zelfhulpgroepen van CODA of SLAA of tot een professional die gespecialiseerd is in de behandeling van codependency.
Tip 48 - Verwar grenzen aangeven niet met je partner overtuigen
Stel dat een vrouw wat meer zelfstandig wil ondernemen zonder haar man. Ze houdt van hem maar wil niet alles samen doen. Haar man vind dat maar niks omdat hij zich snel alleen thuis verveelt. Hij zegt dan dat hij zijn grenzen aan geeft als hij tegen zijn vrouw zegt dat hij niet wil dat zij zonder hem een avondje uit gaat. Hij wil dus eigenlijk zijn vrouw begrenzen, en overtuigen dat ze bij hem thuis blijft.
Veel mensen hebben niet of verkeerd geleerd hoe ze hun wensen en grenzen aan kunnen geven op een respectvolle manier.
Bovendien zijn er veel mensen die een voorwaardelijke definitie van liefde hanteren. Als je echt van me houdt, dan doe je ... voor mij.
Zitten jullie ook vast in een ongezond relatiepatroon? Heb je moeite met het uiten van je grenzen en wensen? Durf jij je niet kwetsbaar op te stellen of weet je gewoon niet hoe je dat doet? Aarzel niet en neem contact op met een therapeut of psycholoog.!
Tip 49 - Assumption is the mother of all fuck-ups
Beide partnerts brengen met zichzelf ook hun verleden, hun achtergrond, hun toekomstbeeld, hun verwachtingen mee de relatie in. In het begin is dat vaak interessant en aantrekkelijk, en wordt er tot diep in de nacht informatie uitgewisseld.
Na verloop van tijd kan nieuwsgierigheid veranderen in aannames, vanzelfsprekendheden die niet meer gecheckt worden. Je bent al zo lang bij elkaar en je kent elkaars familie en achtergronden, nu weet je het wel. Het gesprek verstomd en de nieuwsgierigheid lijkt gedoofd.
Vaak ontstaan hier de problemen. Want als het gesprek verstomd en de relatie zelf naar de achtergrond schuift, blijven er twee individuen over die een huis delen.
In de relatie zijn beide partners verantwoordelijk voor het welzijn van die relatie, voor het welzijn van elkaar en van jullie kinderen. Neem je verantwoordelijkheid en red jullie relatie!
Als je dit herkent is jullie relatie toe aan RELATIETHERAPIE. Kies ervoor om het gesprek weer te starten, kies voor elkaar en voor je relatie. Dat is niet makkelijke en kan ook pijnlijk zijn. Maar als jullie bij elkaar willen blijven hebben jullie werk te doen.
Als je daar bij geholpen wilt worden ben je van harte welkom voor een gratis kennismakingsgesprek om te zien of ik de therapeut ben om jullie verder te helpen.
Tip 50 - Verantwoordelijkheid nemen
Vraag je je wel eens af of je nu de verantwoordelheid in je leven volledig neemt? Stel jezelf dan eens vijf jaar verder in de toekomst voor en denk hier eens na over hoe je nu zou willen leven om over vijf jaar geen spijt gevoels te krijgen.
Tip 51 - Een betrouwbare wederkerigheid
Het is daarbij rekening houden met de behoeften en grenzen van de ander, dit kan bijdragen aan een passende verantwoordelijke wederkerigheid ten opzichte van elkaar.
Nodig daarom elkaar uit om te kunnen vertellen hoe je balans ervaart in het nemen van verantwoordelijkheid in verbinding met elkaar.
Moeite met passend verantwoordelijkheid nemen neem contact met mij op.
Tip 52 - Behoeftes en verlangens
Tip 53 - Waar ligt jou behoefte op dit moment?
Vaak is het zo dat de ene partner meer behoefte heeft aan verbondenheid, en de ander meer autonomie. Op zich is dat helemaal geen probleem! De kunst is om hierover met elkaar in gesprek te gaan.
Tip 54 - Gedicht
als mijn NEE
niet wordt gehoord
vervagen de grenzen
tussen ik en jij
het wordt wij
het wordt ons
het wordt samen
versmelten onze namen
tot één geheel
mijn ik jouw deel
ik besef
ik stik,
ik onttrek mijn ik
aan wij
ik maak een scherm
om mijn ik
transparant
en met een poort
zodat mijn nee
wordt gehoord
binnen dat scherm
groei ikzelf
ik koester ik
voed ik
omarm het lijf
waar in ik woon
totdat ik
thuis ben
bij mijzelf
Bron:
Meg van Schaik
Tip 55 - Uit liefde of uit behoeftigheid?
Tip 56 - Zonder verbinding geen autonomie!
Beiden zijn extremen en zorgen voor een disbalans in de relatie. "De waarheid" ligt, zoals met alles, ergens rondom het midden met ruimte voor verschuiving.
Zonder autonomie geen verbinding, zonder verbinding geen autonomie.
Tip 57 - Mensen met AD(H)D scheiden vaker
De impact van AD(H)D op een relatie blijkt groot te zijn. Veel relaties en huwelijken stranden op de misverstanden en problemen die worden veroorzaakt door de symptomen van AD(H)D.
Zeker als de partners niet weten dat er sprake is van AD(H)D in de relatie. In de praktijk kom je regelmatig tegen dat AD(H)D nog niet gediagnostiseerd is bij één van de volwassen partners.
Vaak wordt de partner met AD(H)D verweten dat hij geen stappen wil zetten. Echter er is geen sprake van onwil. Ongemerkt belanden partners herhaaldelijk heel snel in een negatief patroon. Dit kan bij de partner zonder AD(H)D leiden tot grote frustratie, boosheid en verlies van vertrouwen. De partner met AD(H)D heeft vaak het gevoel dat hij het niet goed kan doen en dit versterkt zijn vaak al lage zelfbeeld.
Toch betekent dit niet dat mensen met AD(H)D geen goede partners kunnen zijn. In deze relaties worden beide partners namelijk slachtoffer van de combinatie van AD(H)D symptomen en hun wederzijdse reacties hierop.
Het is van groot belang dat beide partners empathie kweken voor elkaar en bewust worden wat de AD(H)D-symptomen voor zichzelf en hun relatie betekenen. Het is raadzaam om hierbij professionele gespecialiseerde relatietherapie in te schakelen. Samen kun je dan jullie relatie nieuw leven inblazen waardoor je juist ook kunt gaan genieten van de mooie aspecten van AD(H)D!
Bij de positieve aspecten van AD(H)D kun je denken aan: een enorme kracht om zich met mensen te verbinden, veelal creatief, zijn vaak sterk probleemoplossend en denken out of the box, goed gevoel voor humor, beschikken over grote veerkracht, hebben vaak vernieuwende ideeën, zijn vindingrijk en hebben vaak een unieke kijk op de wereld.
Tip 58 - Veilige afhankelijkheid
Wanneer stress je relatie beïnvloedt, merkt je dat je gevoel van veiligheid, onafhankelijkheid en zelfrespect wordt aangetast. Dat is een belangrijk symptoom om te overwegen om na te denken over wat er is gebeurd en wat er moet worden gedaan om een veilige hechting te herstellen. Je kunt beginnen met elkaar te vragen: kan ik op je rekenen wanneer ik je nodig heb?
Tip 59 - Neem eigenschap
Tip 60 - Alleen in therapie?
Dan kun je het laten zitten en je neerleggen bij het NEE van de ander; je kunt ook alleen een afspraak maken en met de therapeut bespreken en uitzoeken wat jij zelf wil, kunt of niet kunt in jullie relatie. Dit levert vaak inzichten op, die jou tot stappen aanzetten: anders communiceren met je partner, grenzen aangeven, voelen wat jouw verlangen is enz.
Geregeld zie ik dat de partner toch nieuwsgierig wordt en wel mee komt naar de volgende afspraak. Of als het NEE blijft, dat er of dingen veranderen in de relatie door degene die wel in therapie is of dat het afstevent op verdere verwijdering van elkaar. Het blijft nooit bij het oude doordat jij wel de stap naar hulp/begeleiding hebt gezet.
Tip 61 - Zelfstandig of samen
Een belangrijke vraag als de verhouding tussen zelfstandig of samen een probleem vormt in de relatie, is of je werkelijk 'jezelf hebt'. Kun je je eigen behoeftes herkennen, of leef je vanuit een automatische afstemming op de ander. Gun je jezelf het samen, of houd je jezelf veilig op een afstandje.
Tip 62 - Relatiewaarden
Regelmatig vraag ik koppels naar hun relatiewaarden: wat vind je belangrijk in een liefdesrelatie? Er komen vaak dezelfde weer terug, zoals goede communicatie, samen kunnen lachen etc. Wat bijna altijd bovenaan het lijstje staat, is vertrouwen, direct gevolgd door respect. Deze gaan onlosmakelijk hand in hand met elkaar. Wanneer het vertrouwen wordt geschaad, zal het respect voor de ander ook afbrokkelen.
Het werken aan vertrouwen zit hem niet alleen in grootse zaken, ook in het alledaagse kan je hier bewust mee bezig zijn. Bijvoorbeeld, wanneer je doet wat je wilt doen, vraag je dan eens af welk effect dit op jullie onderlinge vertrouwen en respect zal hebben. Verwacht je een positieve of een negatieve uitkomst? In het tweede scenario kun je alternatieven bedenken die misschien meer opbouwend voor de relatie zijn.
Tip 63 - Ruzies met als basis verlies aan autonomie/macht/controle
Bij macht gaat het niet over domineren, maar over welke invloed jij als individu hebt op je omgeving, je leven en je relatie. Wiens prioriteit gaat voor? Wie neemt de beslissingen? In hoeverre voel jij ruimte om authentiek en autonoom te zijn? En is het misschien zo dat jij je ruimte telkens moet bewaken tegen (dreigende) overname van de ander?
Dat kan je bijvoorbeeld tegenkomen in zoiets “simpels” als de wijze waarop jullie het huishouden runnen. Mag dit voldoende op jouw manier of moet het teveel op de manier van de ander? Bij te veel overgave kan het gaan schuren en reden tot conflict geven.
Tip 64 - Boekentip: de moed van imperfectie
Tip 65 - Weerklank oproepen
Zou je je niet heerlijk voelen als je in elke relatie, met je ouders, met je baas, je vrienden of geliefde gevoelens van liefde en respect zou oproepen?
Ja! dat kan!
Alles wat je uitzendt krijg je namelijk terug.
of het nu in liefdes- of in werkrelaties is, de principes waarmee je aan een goede relatie werkt zijn hetzelfde. Word meer bewust van wat je laat zien.
Een glimlach bijvoorbeeld; wanneer je glimlacht tegen ieder die je tegenkomt heeft de ander eigenlijk geen keus en zal vanzelfsprekend positief reageren.
Vergeet niet dat iedereen eigenlijk naar liefde verlangt, hoe hij of zij zich ook gedraagt.
Tip 67 - Leuk kaartspel ter ondersteuning van de gesprekken/ huiswerk
Al vele cliënten die positief zijn over het spel. Vooral mensen die moeilijk communiceren en daar aan willen werken hebben er veel baat bij om weer met elkaar in gesprek te komen
Tip 68 - Verantwoordelijkheid nemen
Tip 69 - De manier waarop
Belangrijk is de manier waarop je de boodschap brengt. Kun je jouw wens en jouw grens bij jezelf houden en blijf je ruimte hebben voor het standpunt van de ander?
Tip 71 - Liefde kun je niet afdwingen
a. De relatie met zijn/haar ex vertrouw je niet
b. Je voelt je in alle relaties onzeker.
c. Je hebt een relatie gehad waarin je gekleineerd bent.
d. Je hebt een relatie gehad waarin je bedrogen bent.
e. In je opvoeding waren je prestaties nooit goed genoeg.
f. Je partner is al eens vreemd gegaan.
g. Je vriend/vriendin zegt ook dat je partner nogal flirterig is.
Zo zijn er meer dingen te noemen. Praat hier met iemand over die jou goed kent. Eventueel een therapeut of coach, maar dat is niet altijd nodig.
Tip 72 - Van discussie naar dialoog
Uiteraard is dat super lastig. Wat kan helpen is: stel je oordeel en je boosheid uit. Stel een vraag en blijf soms doorvragen. Als de ander onzin kletst, kan hij zichzelf op die manier vast praten, door de mand vallen, of je hebt hem geholpen met denken. De toon waarop je doorvraagt, is natuurlijk wel heel belangrijk: probeer dat op een open, oprechte manier te doen (tuurlijk, dat is moeilijk). Wil je ook echt graag weten wat de ander beweegt om een bepaalde mening te hebben?
Tip 73 - Hoe verbind jij je -met jezelf-?
Wat de sleutelfiguren uit jouw leven geloofde over de liefde en deden ben jij zelf (on)bewust ook gaan doen óf juist gaan vermijden.
Dit kun je herkennen door de manier waarop jij om erkenning vraagt van en afwijzing probeert te voorkomen door je partner.
Wanneer je herkent en erkent dat je in de eerste plaats jezelf lief hoort te hebben kun je nagaan hoe jij je wilt verbinden met de ander.
Je kunt dan nagaan wat jouw verantwoordelijkheid is om aan te pakken in de relatie en waar de verantwoordelijkheid is van de ander om rekening te houden met jouw waarden, verlangens, behoeften.
Tip 74 - Het handboek voor Transactionele Analyse
Dit boek geeft een goed inzicht hoe Transactionele Analyse als model ingezet kan worden om inzicht te krijgen in:
Intermenselijke verhoudingen
Communicatie
Daardoor kan meer helderheid in de communicatie ontstaan en kan worden aangeleerd hoe meer vanuit de eigen autonomie te handelen.
Tip 75 - Uit de schaduw van het narcisme
Helder geschreven boek met praktijkvoorbeelden. Besproken wordt hoe de onwederkerigheid en ongelijkwaardigheid in een relatie een rol kunnen spelen in het contact met personen met narcistische eigenschappen en hoe verwarrend dit proces kan zijn. Uitgelegd wordt hoe je narcisme kunt herkennen en je hoe je meer voor jezelf kan opkomen binnen de relatie of de relatie kan beëindigen
Tip 76 - Zorg ervoor dat je een leuk en goed leven hebt
Tip 77 - Er voor elkaar zijn zonder jezelf te verliezen.
“Let there be spaces in your togetherness, And let the winds of the heavens dance between you. Love one another but make not a bond of love: Let it rather be a moving sea between the shores of your souls. Fill each other’s cup but drink not from one cup. Give one another of your bread but eat not from the same loaf. Sing and dance together and be joyous, but let each one of you be alone. Give your hearts, but not into each other’s keeping. And stand together, yet not too near together.”
– Khalil Gibran
Tip 78 - Schaduwkanten
De mindere kanten van jezelf die voortkomen uit deze overtuigingen heb je al vroeg leren onderdrukken, je weet vast precies hoe je 'mooi' kunt zijn naar de buitenwereld.
De angst voor afwijzing is vaak groot en dit proberen we dan ook uit alle macht te voorkomen.
Maar als je deze schaduwkanten niet aan kijkt projecteer je die delen op de mensen om je heen. Het meest sterk komt dat naar voren in liefdesrelaties.
Kijk ze aan, wees mild voor ze, begrijp ze en omarm ze. Ook zij horen erbij!
Tip 79 - De aanwezigheid van verbinding
Tip 80 - Samen praten over autonomie
Ik gebruik vaak twee ronde viltjes. Ieder van jullie representeren 1 viltje. Beiden een heel persoon, vol zelfbeschikking. Als je samen een relatie aangaat dan schuiven die twee viltjes over elkaar heen, voor een deel. Je geeft wat van je autonomie op om samen liefdevol verbonden te kunnen zijn. Relatie hebben kost je ook wat.
Een gezonde relatie is voor 1/3e deel overlappend/verbonden, maar voor 2/3e deel blijf je een eigen leven houden, waar de ander ook niet zomaar rechten heeft of kan claimen. Dat is waar zaken als elkaars eigenheid respecteren en vertrouwen begint.
Tip 81 - Dramadriehoek
Vraag jezelf af: waar wil ik weg? En kan ik daar bij zijn? Of zet ik bv een vermijdingsstratie/overlevingsstrategie in.
Veel succes. Mocht je verder een helpende hand nodig hebben? Dan help ik je graag verder.
Hartelijke groet,
Tip 82 - Functie van een hobby
Tip 83 - Geef je geluk niet op
Tip 84 - Leer je behoeften kennen
Wanneer je je behoeften weet en kent, kun je hier zelf zorg voor dragen door ze te delen met je partner en te vragen of hij/zij hierin iets voor je kan betekenen, en zo niet, dan kun je hiervoor zorg dragen op een andere manier.
Tip 85 - Discussie met je partner
Het is belangrijk dat je voor jezelf waarden die je belangrijk vindt in het leven, t.a.v. de discussie op een rijtje hebt.
Zijn er emoties bij betrokken, zo ja, bij wie en hoe hoog zit je in de emotie.
Dit zijn o.a. voorwaarden waarbij een gesprek in een discussie kan eindigen op een onjuiste manier of een goede manier.
Tip 86 - Behoeften en wensen
Als je allereerst goed checkt bij jezelf wat je behoeften en wensen zijn, kun je die daarna eerlijk inbrengen. Daarmee neem je je partner ook serieus, want als je beiden aangeeft wat je graag zou willen, kan er daarna een open gesprek plaatsvinden wat je dan samen wilt gaan doen. En alle aannames en inspanningen om iets voor de ander te doen, waar die misschien helemaal niet zoveel waarde aan hecht laat je dan achter je.
Tip 87 - Je behoeften kennen en verantwoordelijkheid ervoor nemen
Tip 88 - Wat als je gaat groeien......
Herken je de fase waarin je je steeds meer gaat realiseren dat je eigenlijk niet doet wat je graag zou willen doen. Dat je autonomie begint te schreeuwen dat het nu toch echt tijd wordt om een stap te gaan zetten maar dat tegelijkertijd veranderen angst oplevert bij jou of bij je partner.
Want wat als je gaat groeien......
Het helpt om deze periode samen aan te gaan, bij de ander leeft het mogelijk ook. Maak er een gezamenlijk proces van en leer elkaar daarin opnieuw kennen. Samen iets symbolisch ondernemen, weekendje weg, relatieretraite of wat dan ook kan hier enorm toe bij dragen.
Even uit die sleur van de dag maar echte stilstand om met elkaar te delen wat misschien wel je diepste verlangens zijn.
Voel, spreek en verbind.
Hartelijke groet
Tip 89 - Inquiry
Tip 90 - Fundament 1 voor je relatie
Na enkele jaren liep het niet zo best tussen mij en mijn man. Door de drukte van elke dag was het prima te doen, want daardoor viel het niet zo op hoe we langs elkaar heen leefden, maar leuk is anders. We zijn allebei heel trouw aan de mensen en dingen waar we ons aan toewijden en dus zochten we hulp. Het was heel fijn om met iemand te praten bij wie we herkenning vonden en acceptatie ontvingen. We kregen ook heel praktisch advies mee: plan elke week één dagdeel in je agenda alleen voor jullie samen. Waar jullie ongestoord aandacht aan elkaar geven. Een moment waarop je altijd op de ander kunt rekenen dat hij of zij er voor jou is.
Misschien lijkt het simpel of heel erg weinig, maar het is krachtig. We spraken het voornemen uit om het advies op te volgen en doen dat inmiddels al meer dan 30 jaar! Elke week besteden we in elk geval één avond samen. En als één van ons op reis is dan halen we de tijd daarna in. Zo is het voornemen een fundamenteel deel van ons huwelijk geworden. We hebben nog wat meer fundamentele delen, maar daarover een andere keer meer.
Ik hoop dat jij en je partner ook een duidelijk fundament hebben in jullie huwelijk waar jullie op kunnen bouwen. Misschien zelfs onbewust. Mocht het jullie niet lukken om je goede voornemens uit te voeren of vol te houden, trek dan aan de bel. Ik kijk graag met jullie mee naar wat een ieder van jullie ervan weerhoudt en help jullie om de weerstanden te overbruggen, zodat je een voldaan gevoel hebt over je huwelijk.
Tip 91 - Laat je lichaam je leiden
Tip 92 - Balans tussen autonomie en verbinding
Tip 93 - geef aandacht
Begin eens met dit: als jullie samen zijn, wees dan echt aanwezig, wees aandachtig. Luister, voel.
Dat geeft je partner het gevoel dat hij/zij er echt toe doet. En dat maakt de momenten dat je apart bent, je eigen ding doet, makkelijker te hanteren. Want je eigen dingen blijven doen is belangrijk!
Hulp nodig bij het vasthouden of heroverwegen van de balans tussen samen zijn en autonomie? Neem contact met me op, dan bespreken we dit en kun je stappen gaan nemen, samen of alleen, naar een goede balans.
Jolanda van der Pol
Coaching en Relatietherapie Amsterdam
Tip 94 - Luister muziek waar jij van houd
Om je meer af te stemmen op jezelf geef ik je als suggestie om eigen muziek uit te kiezen waar jij van houd. Maak je eigen playlist en maak ruimte om hier regelmatig naar te luisteren. Muziek is heel persoonlijk, ieder heeft een eigen smaak, ga op zoek naar die van jou! Veel plezier!
Tip 95 - verschillen aan behoeften.
gedoe met elkaar gaat wat betreft het omgaan met verschillen vaak over de onderliggende behoeften.
om jezelf te kunnen zijn is het belangrijk om te weten wat jou behoeften is. Dit is vaak een dynamische proces en verschilt per fase waarin je zit.
Tip: sta een vaker stil bij de behoeften die jezelf hebt. schrijft deze op en kies een ontspannen moment op om het hier eens samen over te hebben.
Tip 96 - Podcast Nieuw Monogamie
Tip 97 - Steunen of leunen?
Tip 98 - In verbinding je eigen koers varen
Tip 99 - Vraag niet steeds
Tip 100 - Zorg voor jezelf
Tip 101 - Beiden verantwoordelijk voor kwaliteit
Geef beiden de relatie een cijfer van 1 tot 10. Als je allebei tevreden bent met de uitkomst is het tot de volgende check-up o.k. Als jullie cijfer niet is wat het zou kunnen zijn, bedenk en bespreek dan samen wat er te veranderen is.
En begin daar dan meteen mee.
Tip 102 - Tip 1: Emotionele Afhankelijkheid
Tip 103 - Tip 2: Emotionele Afhankelijkheid
Tip 104 - Regels en Claimgedrag
Tip 105 - Plan een moment voor jezelf
Je mag best even alleen willen zijn. De buitenlucht in, tijd nemen om echt te luisteren naar je eigen muziek, afspreken met een vriend of vriendin, een uurtje lezen, slapen of relaxen, uitvoerig in bad gaan etc. Geeft energie voor de hele verdere dag en als het meezit voor de verdere week.
Gun elkaar zo’n kleine break, ook als je kinderen hebt. Neem voor de ander dan gewoon even waar.
Tip 106 - Balans vinden tussen autonomie en verbondenheid
Ga je teveel op in de ander en ervaart de ander je als benauwend (of omgekeerd), dan is het zaak dat er meer autonomie ontwikkeld wordt. Meer los doen van elkaar, meer andere mensen opzoeken, minder bemoeienis met elkaar hebben en elkaar meer vrijheid gunnen. De balans hierin vinden is de sleutel!
Tip 107 - Meer scheidingen bij leeftijdsverschil
Hoe komt dit eigenlijk en hoe kan je het voor zijn? Een inzichtgevend artikel die je online op JAN kunt lezen.
Ik vertel aan JAN dat er zeker stellen met een groot leeftijdsverschil met uiteenlopende uitdagingen bij mij komen voor hulp. Het probleem dat ik het vaakst tegenkom bij stellen met een leeftijdsverschil is ruis vanuit dierbaren: ‘Die schrikken van het leeftijdsverschil. Vaak omdat ze het simpelweg niet begrijpen en er ook niet open voor staan. De verliefdheid krijgt dan geen ruimte en het liefdespaar heeft te maken met de druk van anderen.’ Lees het hele interview op Jan Magazine online.
Heb je zelf een relatie met een groot leeftijdsverschil en ervaar jij dit als een uitdaging? Kom gerust eens langs in mijn praktijk in Enkhuizen. Ik kijk graag met jullie mee om hier een positieve verandering in te brengen.
Tip 108 - Initiatief nemen
Tip 109 - Draai de vraag eens om
Probeer dit eens om te draaien. Al die vragen die je afvuurt op de ander. Stel die eens in alle rust aan jezelf.
Hoe voelt dat, al die vragen?
Tip 110 - Boek. Liefde Een onmogelijk verlangen?
Kwaliteit en duurzaamheid zijn begrippen die hoe langer hoe meer gewaardeerd worden in vergelijking met wegwerpartikelen. Zo is duurzame liefde voor velen van ons een diep verlangen. Een verlangen dat toch vaak onbereikbaar lijkt.
Vanuit verschillende posities neemt Dirk de Wachter je in dit boekje mee in de verkenning van de liefde in "woorden en verhalen [...] tegenstrijdig, verwarrend, onbegrijpelijk, veranderlijk en steeds weer open".
Een waardevol boek voor wie het eigen verlangen naar liefde serieus neemt
Tip 111 - Eigen mening telt!
" Zeg jij het maar, maakt mij niet uit...."
Een veel besproken irritatie punt in liefdesrelaties. Partners die hun mening niet aangeven als er een keuze is.
GEVOLG?
- De partner die tevergeefs om een mening vraagt, wordt moedeloos. Het gevoel altijd te moeten bepalen.
- De partner die geen mening geeft, gaat op de ander leunen. Het onbewust verliezen van identiteit.
- Een relatie kan daardoor uit balans raken. Simpelweg omdat je elkaar niet meer bereikt.
Het is van belang om je mening uit te spreken. Samen discussiëren is heel normaal. En ervaar je geen ruimte voor jouw mening en "dans je naar de pijpen" van een ander voor "de lieve vrede"? Dan is het een kwestie van tijd...niemand wordt daar gelukkig van.
Willen jullie samen weer gelukkig zijn en leren hoe het anders kan? Ik deel graag mijn mening en expertise met jullie. Kom gerust eens langs in mijn praktijk in Enkhuizen. Kennismaken is kosteloos en vrijblijvend.
Tip 112 - Waarin word je gespiegeld
Neem de tijd om op jezelf te focussen en jezelf af te vragen
wat is het precies waar ik mij aan irriteer.
Je kan daarna kijken wat die eigenschap voor jou betekent.
Het kan betekenen, dat je ook wel zou willen wat je partner kan.
Zou jij dat ook wel willen, boos worden, of verdriet uiten?
Of juist andersom.
Je irriteert je aan de ander zijn gedrag, maar misschien laat die ander gedrag zien, wat je irritant van jezelf vindt.
Je partner houdt met zijn gedrag, jou een spiegel voor waarin jij kijkt en je informatie krijgt over jezelf.
Tip 113 - Je autonomie vasthouden in discussies
Tip 114 - Verschillende hechtingstijlen en problemen in relaties
Veilige hechting lijdt tot een evenwichtige relatie symbiose en autonomie in balans.
Relatieproblemen overbelasting, geleefd worden elkaar uit het oog verliezen.
Angstig gehecht vallen meestal onder categorie symbiotische 1 + 1 = 1 probleem is te afhankelijk, te opdringerig, van pleaser tot bitch.
Vermijdend gehechte mensen 1 + 1 = 3 relatie weinig intiem, desinteresse, onverschilligheid.
Moeilijkste groep gedesorganiseerde gehechte mensen willen autonomie en intimiteit teveel symbiose en teveel autonomie. Klassiek aantrekken/afstoten – gedoe over intimiteit, echo’s uit het verleden
Tip 115 - Meebewegen
Maar autonomie kan ook worden verkregen door juist mee te bewegen met de ander. Blijf in verbinding met de ander. Vindt ruimte voor jouw autonomie in de relatie door bijvoorbeeld meteen je verontschuldigingen aan te bieden als je onenigheid hebt en de ander hebt gekwetst. Zo blijf je in verbinding en dicht bij jezelf.
Tip 116 - autonomie belangrijkste vraag!
Tip 117 - Controle willen houden binnen een relatie
Tip 118 - Moet je echt zo zelfstandig zijn?
Tip 119 - (h)erken het theater in je hoofd
Er huizen talloze karakters in ons. En een paar subpersonen spelen meestal de hoofdrol in ons leven, andere ikken hebben we weggestopt, soms zonder het te weten.
Bij je partnerkeuze speelt herkenning van subpersoonlijkheden een belangrijke rol. Je wordt verliefd op delen van je partner die je (her)kent. In verliefde en goede tijden zijn dat de gewenste delen, de ikken die je graag tegenkomt. In lastigere tijden, komen helaas de weggestopte en minder gewenste delen naar de voorgrond. We zijn geneigd dat irritante gedrag volledig aan de ander toe te schrijven... maar is dat wel zo?
Het vraagt uiteraard moed en ook wat zelfspot om eens eerlijk naar je eigen theater te kijken. Het mooie daarvan is dat jij dan opnieuw regisseur kan worden over het gezelschap en zelf de hoofdrollen bepaalt die jij tegen wil komen in het theater van je leven. Niet verkeerd toch?
Tip 120 - Spreek je uit!
Dus: spreek je uit. Over de dingen die je dwars zitten, die je zou willen en nodig hebt. En als het gesprek dan vastloopt, kun je altijd nog naar een therapeut.
Tip 121 - Verschillen in balans autonomie - verbondenheid
Is dit een strijdpunt in jullie relatie? Zorg dat je hier uitkomt, al dan niet in relatietherapie. Anders gaat het vroeg of laat ergens tegen werken wanneer je in die strijd blijft of, erger nog, wanneer één van beiden zijn/haar verlangen heeft losgelaten.
Tip 122 - Vier jullie liefde en deel jullie wensen en verlangens
Tip 123 - Periode
Boodschap voor de mannen:
Erken het, geef haar aandacht en laat haar juist even leunen op jouw mannelijke energie. Het is geen gezeur of gezeik. Het is even die warme deken die ze van jou nodig heeft. Juist omdat haar emoties haar ongevraagd uit balans brengen. Als jij dit kunt geven...krijg je juist de wereld van haar terug.
Dan voelt ze zich veilig bij jou...
Je bent haar held!
Boodschap voor de vrouwen:
Heb vertrouwen dat je mag leunen op jouw man. Hij is er voor je. Deel vanuit zachtheid wat je fijn zou vinden en geef ook aan dat je soms niet de leukste versie van jezelf bent. En ja, daar hoort soms een liefdevolle 'sorry' bij als jouw hormonen met scherp schieten. Dat verdiend hij ook niet altijd, toch?
Tip 124 - Beschermers met elkaar in gevecht
Tip 125 - Jij en ik niet zonder IK
Tip 126 - eeuwig de kar trekken
Tip 127 - Gaat het echt om de inhoud?
Tip 128 - Zelfreflectie
Dit kan alleen als je openstaat voor feedback en kan invoelen hoe het voor de ander is of is overgekomen. Heb jij het vermogen om te reflecteren op je eigen handelen of schuif je het liever veroordelend van je af?
De kracht is dan om naar binnen te keren. Om te reflecteren op jouw eigen handelen. En wees dan ook zuiver om erop terug te komen. Alleen daar zit de groei om een beter mens te worden en een fijnere liefdespartner.
Tip 129 - van elkaar houden zonder jezelf te verliezen
Een boek vol inzichten hoe je bij jezelf kunt blijven, je eigen ruimte kunt blijven innemen en tegelijkertijd verbondenheid kunt ervaren samen. Verschillende manieren om verbinding te ervaren, waaronder de energetische verbinding. Mooi boek!
Tip 130 - Relateren is balanceren tussen autonomie en verbondenheid
Vaak heeft de ene partner meer behoefte aan autonomie en de ander meer aan verbondenheid. Een klein verschil in behoefte kan uitgroeien tot een groot issue, als men elkaars behoefte niet erkent en wederzijds tegemoetkomt. In de praktijk is het meestal één van de twee die inlevert ten koste van zichzelf en dat gaat zich een keer wreken.
Dan is het goed om deze behoeften samen eens open te bespreken, zelf of bij een therapeut.
Tip 131 - Voorkom samensmelting
Tip 132 - Autonomie EN verbondenheid
Dit patroon valt in therapie te doorbreken door weer in verbinding te komen over beide behoeftes en samen een balans te zoeken waarbij zowel de autonomie als de verbondenheid mogen bestaan.
Tip 133 - Je spiegelt elkaar
Deze gevoelige plek is ontstaan in je jeugd en is toen bedekt geraakt door overlevingsstrategieën. Je kon het toen niet processen. Maar nu wel. Iedere keer als je getriggerd raakt, is dat een uitnodiging, een signaal dat er in jóu nog iets te helen valt.
Neem daarin je eigen verantwoordelijkheid. De verleiding is namelijk groot om te wijzen naar de partner waarvan je wilt dat hij of zij dit en dat anders doet. Niet dat daar geen kern van waarheid in zit, maar wanneer je er met lading op reageert, is er zeker ook iets van binnen wat aandacht en zorg vraagt. Wat helpt is je te oefenen in jezelf niet te veroordelen wanneer je getriggerd raakt, maar te onderzoeken.
Tip 134 - Emotionele zelfverdediging voor gevoelige types
En daarmee ook meer autonomie tussen 2 individuen.
Hier enkele tips 'ter zelfverdediging' van je gevoeligheid:
1. Neem een time-out
Want hoe weet je überhaupt hoe bevattelijk je bent voor andermans stemmingen ...? Pak daar even een moment voor..
Gevoelige mensen zijn goed in het omgaan met en begrijpen van anderen, maar na een poosje put het uit. Neem daarom op tijd een time-out!
Sta je dat toe! Beperk bijvoorbeeld het familiebezoek tijdens de feestdagen als de kans bestaat dat er veel negatieve emoties over tafel vliegen.Of begrens een vriendschap of relatie met emotie 'zuigende' types.
Ongevoeliger (kunnen) zijn heeft als voordeel dat je een stuk langer in een emotioneel geladen situatie kunt blijven. Het nadeel is wel dat je misschien minder goed op anderen bent afgestemd. En voelbaar afstandelijker bent. Maak daar iets positiefs van!
2. Oefen in compassie
Bewustwording (van emoties) alleen is niet genoeg. Er is een extra stap nodig om te voorkomen dat nare emoties van de ander je gaan overspoelen.
Belangrijk daarbij is een gevoel van warmte en zorgzaamheid behouden, zonder dat je daarbij direct ook de emotie (én de verantwoordelijkheid) van de ander overneemt. Jij bent niet de ander! En doet de ander ook geen goed met 'erin mee gaan'.
Een advies kan zijn: ga mediteren, of zoek een andere relax manier, waarbij je écht liefdevol, steunend en sterkend voor jezelf zorgt.
Het helpt je om op een heftig moment, compassie vol doch ook onafhankelijk -naar lijden te kijken.
3. Zoom uit
Ben je in aanraking geweest met iemand die veel energie kost? Zoom uit en bekijk de interactie tussen jullie beiden alsof je naar een film kijkt. Hang erboven en wees toeschouwer..
Deze dissociatie, jezelf mentaal (soms ook letterlijk fysiek) buiten de gebeurtenis plaatsen, kan ertoe leiden dat mensen minder geraakt blijven.
Het blijft voor gevoelige mensen een kwetsbaar gebeuren (dicht bij andermans emoties zijn) omdat ze zich soms (fysiek letterlijk) in de ander verplaatsen. De visualisatie van een beschermende glazen stolp op jezelf zetten, kan al helpen...
Maar allerbelangrijkst- verander je overtuiging .. de ander vraagt medeleven (niet lijden) en jouw andere (eigen) staat is daarin heel belangrijk.
Blijft dit moeilijk voor je dan is een coach aanpak rond persoonlijk (mentaal) leiderschap wellicht heel helend!
Je bent welkom M@
Tip 135 - Check in
Tip 136 - Gezonde balans tussen Autonomie en Verbondenheid
Tip 137 - Autonomie
Wat is liefde voor jou?
Een echte relatie kan pas ontstaan als je jezelf accepteert en waardeert en dit bewust bent.
Jezelf zichtbaar maken als individu op je eigen unieke manier.
Hoe kan je als individu jezelf verbinden in liefde met de ander…hoe kan je elkaar tegemoet komen op de brug.
Tip 138 - Autonomie
In een gezonde situatie bewegen we op een manier die eigenlijk vanzelf gaat naar verbinding en laten de verbinding weer gaan om zo weer terug te gaan naar individuele autonomie.
Het is balanceren net als een koorddanser die met zijn stok over een lijn balanceert en voelt wanneer hij de volgende stap kan zetten. Bewustwording in jezelf wat kan en niet kan en wat goed voor jou is.
Tip 139 - Patronen van autonomie en afhankelijkheid
Stil te staan bij jullie vroegere ervaringen tijdens relatietherapie of relatiecoaching kan helpen om jullie huidig gedrag, overtugingen en verwachtingen beter te begrijpen en te verbeteren.
Tip 140 - Zonder verbinding geen autonomie en andersom!
Ook is het niet een statisch gegeven; de balans ligt soms meer richting autonomie, een andere keer meer richting verbinding. Het gaat om de beweging. Net als in een dans. Dan weer wat meer de ene kant, dan weer wat meer de andere kant.
Tip 141 - Grenzen en wensen
Tips om je grenzen te oefenen zijn: Bijvoorbeeld een keer ‘nee’ tegen je partner zeggen zonder je te verontschuldigen. Of een keer eerst stil te staan bij wat jij wilt, voordat je je naar de wens van de ander voegt. Geeft dit veel angst of zelf-kritiek, zeg dan eens nee tegen de innerlijke kritische stem.
Tip 142 - autonomie gaat vaak over zingeven .. aan je eigen leven
Autonomie is naast groei, waardering en gezondheid een van de belangrijkste waarde voor een goed bewust geleid leven.
Deze coaching, naar autonomie, gaat over zingeving. Over het inrichten van je leven op een manier die bij je past en het maken van keuzes die daarbij aansluiten. Dat kan over werk of relaties met anderen gaan, maar ook over grotere levenskeuzes. Het kan heel verhelderend zijn om samen met een coach te kijken je wat jij écht belangrijk vindt in het leven, wat je kernwaarden zijn en waar je talenten liggen. Zo vergroot je je zelfinzicht, maar ook je levensgeluk.
Coaching kan je vaardigheden en handvatten bieden waardoor je meer zelfvertrouwen krijgt; je kunt daardoor vaak meer aan en dus ook bewuster kiezen vanuit een plan. Soms kijk je samen hoe je meer veerkracht kunt ontwikkelen en scherp kan krijgen hoe je verder wilt. Soms is het contact maken met zelfvertrouwen en varen op je eigen gevoel. Los van blokkades of belemmerende overtuigingen die je soms al jaren hebt en die in de weg kunnen zitten.
Vragen of thema's kunnen zijn:
Past mijn relatie nog bij me.. in deze vorm? Of wil ik iets anders?
Word ik nog blij van m’n werk? Of past een andere baan beter?
Hoe komt het dat ik niet lekker in m’n vel zit?
Ik wil iets anders in het leven, maar wat dan precies?
Hoe maak ik de juiste keuzes?
Is dit het nou? Wat is het doel van mijn leven?
Soms heb je nog niet echt een expliciete vraag, maar knaagt vooral het gevoel dat je iets moet... Of weet je dat je vastloopt, of dat je meer uit je leven wilt halen. Ga dat altijd onderzoeken met een passende Coach.
Je hoeft ook niet diep in de put te zitten om naar een coach te gaan: een Coaching kan ook helpen als je nieuwsgierig bent naar wat je nog meer uit je leven kunt halen. Of biedt antwoorden als je graag met professionele en persoonlijke begeleiding meer wilt leren over jezelf.
Coaching helpt je dichter bij je gevoel te komen, om blokkades die er zijn te duiden en ze zo weg te nemen. Ook kan een coach je trainen om flexibeler om te gaan met rotsvaste overtuigingen die je in de weg zitten, bijvoorbeeld bij het maken van keuzes in je leven. Samen met je coach breng je in kaart wat jouw belangrijkste waarden zijn. En hoe je meer daarnaar kunt leven... vanuit Autonomie.
Je bent welkom...@marion
Tip 143 - Crisis als kans
Ik zie veel stellen waarbij één of beide partners het ouderlijk huis zijn ontvlucht, 'in de armen van de partner'. Bijvoorbeeld wanneer je je niet geliefd hebt gevoeld door je ouders, dan is een partner die helemaal voor jou gaat, en wellicht zelfs wat jaloers is aangelegd, erg aantrekkelijk. Maar wanneer je dan (tientallen) jaren verder bent, kan jaloers of claimend gedrag als heel vervelend worden ervaren. Voor de partner is het vaak onbegrijpelijk waarom het gedrag dat eerst zo welkom was, nu wordt afgekeurd. En voor degene die in de ergernis zit, is het vaak een onbewust proces.
Daar ligt dan ook het risico om uit elkaar te groeien, of juist de kans om je samen verder te ontwikkelen. Een therapeut kan helpen om dit proces bewust te maken en een balans in de relatie te vinden, die voor beiden fijn is.
Tip 144 - autonomie begint met innerlijk BEGRENZEN
‘Ik kan alle indrukken die ik opdoe niet meer verwerken.’
‘Ik heb het gevoel dat ik helemaal leeggezogen word door bepaalde types.’
‘Zit ik weer in zo’n appgroep waarin vijfduizend foto’s per dag worden gedeeld, zonder dat ik daarom gevraagd heb.’....
Grensproblemen!
Wij denken vaak dat het aan die ander ligt, die zo onbehouwen of overgevoelig is of die altijd maar van alles van ons wil. Aan de maatschappij, die steeds meer informatie op ons afvuurt. De baas of de kinderen, die zo veeleisend zijn.
Maar de oorzaak van onze frustratie en uitputting, van ons gevoel overvraagd te worden, ligt allereerst in gebrek aan zicht op onze grenzen. We merken tijdens een gesprek zelden dat er iets gebeurt rond onze grens of die van onze gesprekspartner. Wel ervaren we bijvoorbeeld ineens woede, zijn we verrast of voelen we ons aangevallen. Maar dat dit gevoel iets te maken heeft met je eigen psychische ik-grens komt niet bij ons op.
Ook als we de ander onbeschaamd of lomp vinden, of als we gekwetst of verontwaardigd zijn, is lang niet altijd duidelijk wat er nou echt is gebeurd: n.l. dat de ander onze mentale ik-grens zonder toestemming heeft overschreden!
Ondertussen maken we die ik-grens ook steeds minder waard, met alles dat online gedeeld wordt, door het mengen van werk en privé, en al die vlogs en realityshows. Volledig transparant en beschikbaar zijn lijkt de norm, maar is zeer ongezond.’
Meer bewustzijn van die grens kan ons helpen gezonder en met meer voldoening te leven! En dan bedoel ik begrenzen terwijl je in contact blijft.
Het gaat dus niet om assertiviteit en nee zeggen, maar om het beeld (de visualisatie) van jouw innerlijke noodzakelijke ruimte en de daarbij behorende begrenzing.
Bekijk het bijvoorbeeld eens als een tuintje, want innerlijke beleving is levendig en veranderlijk. Jij bepaalt wat je aandacht wilt geven, wat je koestert en waar je vanaf wil... Door regelmatig liefdevol aandacht te geven aan deze tuin, wordt het natuurlijker en duidelijker wat je wilt en gemakkelijker om daarvoor op te komen. Dat vraagt wel een soort van mindful leven. Maar het kan heel praktisch aangepakt worden.
Hier 3 oefeningen voor een steviger ik-grens!
Oefening 1: Hoe ziet je persoonlijke grens eruit?
*Stel je een normale doordeweekse dag voor. Als een film zie je hem voor je: je vrienden, collega’s, misschien gezinsleden om je heen. Hoe je zelf bezig bent met de dingen die je graag doet, en ook met de dingen die je minder prettig vindt.
*Nu stel je je voor dat je eigen mentale innerlijke wereld zich achter je bevindt. Met je gevoelens, oude en nieuwe ervaringen; met je overtuigingen, je ideeën, de beelden van dingen die je hebt gezien en meegemaakt. Bereid je voor om je zo dadelijk te gaan omdraaien naar je innerlijke wereld. Hoe is het om je van de mensen om je heen af te wenden? En is er iets in die innerlijke wereld wat je liever niet zou willen zien?
*Stel je voor dat die mentale innerlijke wereld een tuin is, met daaromheen een hek of schutting. Je ziet, als je je zo dadelijk omdraait, alleen de omheining. De schutting om jouw tuin beschermt je tuin tegen de blikken van buiten. En tegen jouw eigen blik, vanuit de buitenwereld. Draai je nu heel langzaam om. Nu zie je je ik-grens, jouw afgrenzing naar de buitenwereld. Hoe ziet je omheining eruit?
Oefening 2: Bescherm je innerlijke ruimte
Houd de komende dagen een dagboek bij en schrijf ’s avonds steeds op:
*Was er vandaag een situatie waarvan je op dat moment of achteraf hebt vastgesteld dat die iets met je mentale ik-grens te maken had?
*Wie was of waren erbij betrokken?
Dit helpt je om mensen en hun grensgedrag van elkaar te onderscheiden. Waarschijnlijk heb je mensen in je omgeving die je grenzen respecteren en anderen die dat, om wat voor reden dan ook, minder goed kunnen.
*Welke gevoelens wekt of wekte deze situatie op?
Door daar een tijdje op te letten ontdek je wat het met je doet als iemand op je tuindeur klopt of je grens overschrijdt.
*Hoe reageerde je?
Dit opschrijven helpt je om oude patronen te doorgronden: reageer je automatisch boos, verslagen, of reageer je juist helemaal niet?
*Wat zou je in een soortgelijke situatie anders kunnen doen?
Nu je zicht krijgt op je patronen en je grenzen kun je nadenken over welke reactie wenselijk of passend was geweest.
*Stel je voor dat je reageert zoals je had willen reageren.
Denk na over wat je voortaan op zo’n moment kunt zeggen en schrijf dat op. Zeg deze zin hardop: dat helpt je om oud gedrag door nieuw gedrag te vervangen.
*Het helpt als je deze oefening elke ochtend even doorleest. Zo word je je overdag steeds meer bewust van grenssituaties.
Oefening 3: Zo geef je je grenzen aan
1. Begin bij kleine dagelijkse dingen die je irriteren of afleiden
Denk aan een collega die zijn stress over een bepaald project steeds luidkeels laat blijken. Het aangeven van wat je ervaart – ‘Je doet wel erg gestrest’ – is geen grens.
Je zult voor jezelf moeten bepalen of het bijvoorbeeld voor jou van belang is om de ochtend rustig te kunnen doorwerken zonder dat iemand steeds over zijn lastige project begint.
2. Breng je grens vriendelijk en vanuit jezelf
De ander hoeft het niet te snappen, als er maar wel respect is voor jouw wens. Zoek zo mogelijk samen naar een oplossing – bijvoorbeeld bijpraten tijdens de lunch – die voor jullie beiden acceptabel en helder is.
3. Voorkom een discussie over je grenzen
Als de ander zegt: ‘Nou, zo gestrest ben ik niet, hoor,’ dan is dat een reactie vanuit verdediging. Dat de ander zich misschien aangevallen voelt, is niet jouw verantwoordelijkheid.
Zeg vriendelijk: ‘Het is voor mij in elk geval heel prettig als ik deze ochtend geconcentreerd kan werken.’ En eventueel: ‘Zou je dat oké vinden?’
4. Maak jezelf niet kleiner
Zeg dus niet: ‘Nou ja, het is misschien ook overdreven, ik ben nou eenmaal een beetje gevoelig…’ Voor je het weet heb je de grens die je zo duidelijk voor jezelf had bepaald alweer losgelaten.
Kijk bij het oefenen of je voldoet aan deze SMART grens checklist:
*Is je grens concreet en duidelijk? Bijvoorbeeld: ik wil vanochtend ontspannen kunnen werken. Hoe formuleer je je grens?
*Breng je je grens vriendelijk en niet verwijtend?
*Kan de ander eraan voldoen?
*Zijn de consequenties helder als de ander er niet aan voldoet? Bijvoorbeeld: als dat niet kan, zoek ik een andere werkplek. Wat zijn de consequenties?
Noteer de komende dagen:
*In welke situatie grenzen nodig waren:
*Welke grens voor jou belangrijk was:
*Check of dat ook echt een grens is die je verwoordt en niet een constatering van iets wat je vervelend vond.
*Hoe het je is gelukt je grens te bewaken: wat heb je gezegd, gevraagd of gedaan?
*Als het niet is gelukt: wat kun je de volgende keer anders doen, als je een grens wilt stellen?
Heb je hier toch nog wat meer hulp bij nodig - een passende no-nonsense Coach kan je met creatieve werkvormen snel op weg helpen.
Tip 145 - Jezelf zijn om samen te kunnen zijn
Tip 146 - Zoek een groep
Tip 147 - In hoeverre kan jij jezelf zijn binnen jouw relatie?
Mijn tip. Ga in gesprek met elkaar. En ja dat is lastig en ingewikkeld. Het kan helpen om hier hulp bij in te schakelen. Een derde aanwezige. Die neutraal is en het gesprek kan begeleiden. Juist vanuit de zijlijn.
Spreek verwachtingen uit naar elkaar. En ook wat je van jezelf terug zou willen zien binnen de relatie. Wat mis je bij jezelf? En mogelijk bij de ander?
En leg uit waarom je op dit moment jezelf niet kan zijn. Hoe simpel klinkt dat. Het is alleen niet makkelijk. Maar wel enorm helpend. Succes!
Tip 148 - Balans!
Hoe kan je elkaar hier toch in blijven vinden? Blijf communiceren, zoek eventueel een goede therapeut op.
Tip 149 - Differentiatie vs Symbiose
Partners die teveel in een symbiotische relatie zitten (een samensmelting van twee IK-en waardoor er een constante staat van WIJ actief is) raken te ver verwijderd van wat zij́ nou zelf willen, denken en voelen. In een symbiotische relatie is het risico groot dat partners teveel verwachtingen van elkaar hebben omdat er een grote mate van afhankelijkheid is ontstaan. Binnen de WIJ van de relatie ook nog je eigen IK kunnen en mogen zijn is gezonder.
Tip 150 - Wordt aantrekkelijk voor jezelf
Tip 151 - Differentiatie van het Zelf
Hoe voelt mijn lichaam?
Welke emotie(s) ervaar ik?
Wat denk ik op dit moment?
WAT wil ik nu?
Wat WIL ik nu?
Wat wil IK nu?
Wat wil ik NU?
Tip 152 - Individuele groei
Tip 153 - Ben jij wel jezelf in je relatie?
Die drang naar goedkeuring kan zorgen voor aangepast gedrag en gedragen wij ons soms anders dan we in werkelijkheid zijn. We durven ons niet helemaal puur en authentiek te laten zien. Uit angst voor afwijzing (het gevolg van afkeuring).
Aangepast gedrag is een heel menselijke strategie voor overleving. Maar het is niet heel handig voor onze authenticiteit of gevoel van vrijheid. Vrijheid in de context van jezelf kunnen zijn. Jij in essentie en los van eventuele overtuigingen of regels over hoe jij als partners/mens zou moeten zijn.
Je kunt jezelf en elkaar helpen en stimuleren om jezelf te mogen zijn. Dus met je eigen setje waarden, wensen, behoeften, prioriteiten, zonder dat je elkaar daarop veroordeelt. Een mens die in vrijheid kan leven is een gelukkiger mens. Gun elkaar je eigenheid en accepteer the whole package deal.
Tip 154 - Autonomie versus Verbinding
Hoe is de balans in jou relatie?
Tip 155 - oefening naar elkaar luisteren
-Hoe zou je dat willen?
-Goed luisteren naar elkaars behoeften zonder interrumperen of commentaar
-Nodig: acceptatie
-Hoe kunnen we dit bereiken?
Deze oefening helpt bij het leren luisteren naar je eigen behoeftes en naar die van de ander d.m.v. goede luistertechnieken: Echt luisteren geeft verbinding!
-onverdeeld de ander aandacht geven en betrokken zijn
-echt geïnteresseerd zijn in wat de ander te zeggen heeft
-empathisch/begaan zijn met de ander
-je inleven in de ander, wat bedoelt de ander, hoe beleeft de ander het
-respect
Tip 156 - Verschillende behoeften
Hier hebben we de twee universele basisbehoeften te pakken, die aan zowel autonomie als aan verbinding. Vaak zit de ene partner meer aan de ene kant, en de andere partner meer aan de andere kant. Potentieel vul je elkaar aan en kun je van elkaar leren.
Dat lukt wanneer je een beetje kunt gaan onderscheiden wanneer je behoefte aan autonomie, danwel verbinding een overlevingsmechanisme is of authentiek. Een teveel en "gestolde" (altijd dezelfde mate) autonomie of verbinding is een overlevingsmechanisme. In die situatie heb je dus wat te leren!
Het is dan van belang om daar goede voorwaarden voor te scheppen. Praat met elkaar over je beleving. Over hoe je geschiedenis je hierin gevormd heeft, dat geeft begrip. Spreek af hoe je elkaar kunt helpen.
Tip 157 - autonomie vraagt ook verdieping
1. Micromomentjes van verbondenheid
Een goede band is meestal geen kwestie van grote gebaren en dramatische en diepe gesprekken, ontdekte de beroemde Amerikaanse onderzoeker John Gottman.
Toen hij liefdeskoppels observeerde in een appartement dat was volgestouwd met camera’s, gingen de gesprekken meer zo: ‘Kun jij me de ketchup even aangeven?’ ‘Ja hoor, alsjeblieft.’
Maar toen Gottman in detail ging kijken, deed hij toch een grote ontdekking. Goede relaties zitten juist in dit soort kleine uitwisselingen. Bovendien is de manier waarop we reageren cruciaal voor het gevoel van verbondenheid.
Een bid (aanbod, uitnodiging) noemde hij zo’n micromomentje waarop we contact zoeken. Een bid kan een vraag zijn, een opmerking, een grapje, een aanraking, of soms alleen een blik. Dat ze zo klein zijn, maakt dat we ze gemakkelijk over het hoofd zien.
Maar die kleine verzoekjes om verbondenheid zijn bij elkaar enorm krachtig. Dat werd zes jaar later extra duidelijk. De koppels die toen nog steeds gelukkig getrouwd waren, deden in de eerste plaats meer toenaderingspogingen.
Tijdens het avondeten telde Gottman bij zulke stellen gemiddeld 100 bids per tien minuten. Stellen die inmiddels uit elkaar waren, deden destijds in het appartement maar 65 bids per tien minuten.
Ten tweede bleek het enorm belangrijk of de verzoekjes werden gezien en beantwoord. Mannen die later zouden scheiden, negeerden de bids van hun vrouw 82 procent van de tijd; mannen met stabiele relaties deden dat maar in 19 procent.
Vrouwen die op weg waren naar een scheiding, negeerden de bids van hun mannen 50 procent van de tijd; vrouwen met stabiele relaties slechts 14 procent.
Nader onderzoek maakte bovendien duidelijk dat ook de band tussen vrienden, collega’s en ouders en kinderen zo werkt. Elke toenaderingspoging van een ander geeft een keuze, waarbij je de band kunt versterken of verzwakken.
Je bent bijvoorbeeld een berichtje aan het typen op je telefoon, terwijl een vriend wijst naar een auto die hij mooi vindt. Neem je de moeite om op te kijken en te reageren? Ook als je auto’s niet interessant vindt? Lach je om die zelfbedachte mop van je kind? Merk je het op als je partner verse broodjes heeft meegenomen?
Je kunt op drie manieren reageren op zo’n toenaderingspoging. Bij een positieve reactie knik je goedkeurend naar de auto, je luistert naar het grapje, en bedankt je partner voor de broodjes.
Daarmee geef je onbewust de boodschap: ik interesseer me voor je, ik zie je, ik begrijp je (of doe er mijn best voor). Gottman: ‘Alle goede gevoelens die zich hierdoor opstapelen, vormen als het ware een grote pot emotioneel geld op de bank.’ En die komt weer van pas als je in een conflict belandt.
Bij een negatieve reactie zeg je sarcastisch: dream on, zo’n auto, met jouw salaris zeker! Je vertelt je kind wat er mis is met de mop, en verwijt je partner dat die veel te dure broodjes koopt. Je geeft dan de boodschap: ik heb geen respect voor je, ik vind onze band onbelangrijk, ik wil je uit mijn buurt hebben of zelfs kwetsen.
Na een negatieve reactie trekt degene die contact zocht zich bijna altijd terug, bleek uit Gottmans onderzoek. Gebeurt dat vaak, dan brokkelt de relatie af, en bij stellen betekent het vaak het begin van een scheiding.
Maar een negatieve reactie is altijd nog beter dan géén reactie. Niet reageren betekent: ik ben niet in je geïnteresseerd, ik neem je voor lief, ik vind andere dingen veel belangrijker dan jou.
Als partners elkaars verzoekjes om verbondenheid vaak negeren of over het hoofd zien, worden ze al snel vijandig en verdedigend naar elkaar, ontdekte Gottman. Dat patroon blijkt de snelste weg naar een scheiding.
Ook voor andere relaties, zoals vrienden, collega’s, ouders en kinderen, gaan deze wetmatigheden op. Zo hebben kinderen die de bids van leeftijdgenootjes niet herkennen, meer moeite om vriendjes te maken.
Als je de relatie met iemand wilt verdiepen, beantwoord dan de toenaderingsverzoekjes van de ander zo vaak als je kunt, adviseert Gottman. En, belangrijk: gebruik daarbij zo veel mogelijk enthousiasme, humor, speelsheid en zorgzaamheid.
Uit zijn onderzoeken bleek dat mensen die dat vaak doen, dezelfde lichte en liefdevolle toon kunnen vasthouden in conflictsituaties, die daardoor snel zijn opgelost.
2. Herken je eigen behoeften en die van anderen
Conflicten ontstaan vaak als we elkaars behoeften niet begrijpen, zegt de Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg. Hij ontdekte hoe snel ruzies op te lossen zijn als je je puur op de achterliggende behoeften richt, en ontwikkelde een gespreksmethode die hij ‘geweldloze communicatie’ noemde. Daarin maak je je eigen behoeften duidelijk zonder de ander aan te vallen, en hoor je andermans behoeften zonder je aangevallen te voelen.
Dat klinkt makkelijker dan het is. We verpakken onze behoeften al snel in kritiek of boosheid, we blijven vasthouden aan ons gelijk, en vaak weten we zelf niet eens precies wat we nou willen. We zeggen bijvoorbeeld ‘Je luistert niet naar me!’, als de ander steeds naar zijn telefoon kijkt terwijl we iets vertellen. Terwijl we eigenlijk bedoelen: ik wil gezien en gehoord worden, ik wil belangrijk voor je zijn.
Jammer, want als we onze behoeften als verwijt brengen, wordt de kans juist kleiner dat de ander ze zal horen. Die zal eerder in de verdediging springen, bijvoorbeeld door te zeggen dat hij wél luistert, en prima kan scrollen en luisteren tegelijk.
Waarschuwingslampje
Anderzijds horen we vaak een verwijt in andermans behoeften. Ook als ze zonder kritiek zijn gebracht, zoals de vraag of het wat stiller kan en of we onze spullen willen opruimen, voelen we ons al snel op onze teentjes getrapt.
Bij geweldloze communicatie is het de kunst om steeds goed bij je eigen behoeften stil te staan, vooral als je irritatie of boosheid voelt opkomen. Boosheid vergelijkt Rosenberg met het waarschuwingslampje op het dashboard in de auto. Het geeft nuttige informatie over wat de motor nodig heeft. ‘Zoiets ga je niet verbergen, uitzetten of negeren. Je gaat langzamer rijden en kijkt wat het lampje aangeeft.’
Zodra je duidelijk hebt wat je behoeften precies zijn (bijvoorbeeld erkenning, rust, begrip, plezier, controle, steun, een knuffel), is de volgende stap om te bedenken wat er zou moeten gebeuren om deze te vervullen. En vervolgens – zonder kritiek – te vragen om wat je nodig hebt.
Daarnaast is het als je de relatie wilt verdiepen belangrijk om steeds nieuwsgierig te blijven naar de behoeften van anderen, die in hun opmerkingen verborgen liggen. Hoe onhandig ze misschien ook geuit worden.
Als iemand boos op je reageert kan dat bedreigend overkomen; maar als je je richt op de behoefte die achter de boosheid zit, zonder je aangevallen te voelen en in de verdediging te schieten, dan haal je de angel uit het conflict.
3. De relatie verdiepen: jezelf laten zien en nieuwsgierig zijn naar de ander
Een goede manier om een relatie te verdiepen is self-disclosure, zelfonthulling. Daaronder valt alles wat je van jezelf blootgeeft, zoals persoonlijke informatie, gevoelens en gedachten.
Van dagelijkse details (ik ben naar de kapper geweest, ik hou van hardlopen) tot gevoelige kwetsbaarheden (mijn grootste angst is…). Jarenlang onderzoek maakt duidelijk dat we elkaar leuker gaan vinden als we meer van onszelf laten zien, en dat we meer van onszelf laten zien naarmate we anderen aardiger vinden.
Het moment waarop een kennis in een vriend verandert, wordt dan ook ingeluid door zelfonthulling, zeggen psychologen. Een van de twee neemt het risico om iets persoonlijks los te laten, en test daarmee of de ander erop ingaat. Komt er weinig respons, dan is dat een teken dat de ander minder geïnteresseerd is.
Reageert de ander met interesse en empathie, en worden er over en weer persoonlijke dingen blootgegeven, dan verdiept de band zich. Zo leren we elkaar steeds beter kennen, begrijpen en waarderen.
Drie belangrijke tips
Drie dingen zijn hierbij belangrijk, en dan vooral als je elkaar nog niet zo lang kent. Ten eerste: de ontboezemingen moeten redelijk gelijk opgaan, het werkt niet als maar één partij steeds aan het woord is.
De Amerikaanse psychologe Susan Sprecher verdeelde proefpersonen in koppels en gaf ze een lijst met persoonlijke vragen, zoals: wat is je gelukkigste jeugdherinnering?
De ene helft van de koppels moest elkaar om de beurt zo’n vraag stellen; bij de andere helft stelde eerst de een alle vragen, daarna de ander.
De proefpersonen die elkaar snel afwisselden voelden zich meer verbonden, dachten dat ze meer overeenkomsten hadden en vonden het contact plezieriger dan de duo’s waarin er steeds één heel lang aan het woord was geweest.
Het tweede belangrijke is: ga niet te snel. Te persoonlijke of negatieve informatie kan er juist toe leiden dat de ander je minder leuk gaat vinden, zo wordt duidelijk uit onderzoek. Zelfonthulling is een geleidelijk proces, zeggen onderzoekers.
De diepte van de ontboezemingen zegt iets over het niveau van verbondenheid in de relatie. Als je meteen al begint over je seksleven, ziektes en ruzies, dan kan dat dus afschrikken.
Het derde belangrijke is nieuwsgierig zijn naar de ander. Oók als je elkaar al jaren kent. Uit verschillende studies blijkt dat mensen die van nature nieuwsgierig zijn, het heel goed doen in relaties: ze leggen makkelijk contact met allerlei soorten mensen.
In onderzoeken waarin proefpersonen kennismaakten met elkaar, bleken de nieuwsgierige proefpersonen bijvoorbeeld veel meer intimiteit te bereiken, en ook aardiger gevonden te worden. Dat komt doordat ze veel vragen stellen, doorvragen, openstaan voor verschillende standpunten, en niet snel oordelen.
Als mensen voelen dat je geïnteresseerd bent en dat je niet zult oordelen, vertellen ze meer over zichzelf en gaan ook meer vragen terug stellen.
Dus ook al ben je erg gesteld op je autonomie, de relatie vraagt ook zelfonthulling (op maat), wederzijdse interesse en verdieping!
Tip 158 - Eigen autonomie , boekentip
Tip 159 - Boekentip
Tip 160 - Neem zelf de verantwoordelijkheid 'voor een goede relatie'
Op vakantie hoef je veel even níét. Maar door andere dingen juist wél te doen, geef je jezelf een mentale boost. Op de volgende acht manieren ervaar je (extra veel) vakantiegevoel. Pas dit nun ook eens toe -op je relatie!
Versterk de band
Of het nu met je gezin, je partner of nieuwe reisgenoten is, plan bewust en expliciet tijd om jouw banden (met je dierbaren) te versterken of zelfs nieuwe aan te gaan...
Helemaal als je je dat van tevoren voorneemt, ontdekten onderzoekers. Mensen die reizen om hun relaties te verbeteren, blijken na de vakantie meer positieve emoties te ervaren. Dat is ook zo in je relatie.
Maak veel foto’s
Deense onderzoekers bedachten de term family gaze: de families die ze bestudeerden, gebruikten hun camera tijdens vakanties om uiting te geven aan hun gevoelens van eenheid en liefde, om herinneringen te bewaren, persoonlijke verhalen te vertellen en hun identiteit te versterken.
Niet voor niets stonden bij meer dan de helft een of meer familieleden of vrienden op de voorgrond van hun foto’s.
Hoeveel plaatjes maak jij nog van je relatie activiteiten?
Wees je eigen gids
Een groepsreis waarbij alles van tevoren is uitgedacht, kan best handig en relaxed zijn. Maar wil je meer voldoening halen uit je vakantie, wees dan je eigen gids. Mensen die hun reis invullen naar eigen inzicht, zijn tevredener over hun leven in het algemeen en hun vakantie in het bijzonder.
Een autonome houding beschermt beter tegen negatieve ervaringen, omdat je gefocust bent op het uiteindelijke doel. Op plezier, bijvoorbeeld.
Go with the flow... ook in je relatie.
Vuurtjestoken, in zee zwemmen, lange natuurwandelingen maken, boeken lezen bij de tent… Bezigheden die vragen om focus en betrokkenheid en die net uitdagend genoeg zijn om een gevoel van moeiteloze prestatie te geven, brengen ons in die beroemde flow. Tijd lijkt te vervagen, zelfbewustzijn verdwijnt en het plezier van de activiteit zelf staat centraal. Dus pak die snorkel, dat tennisracket of die roman en geef je over aan het moment.
Doe iets nieuws... ook dit is mogelijk in (langere) relaties
Je hoeft niet meteen te bungeejumpen of gefrituurde insecten te eten, maar doe deze zomer iets wat je nog niet eerder deed. Uit onderzoek blijkt dat mensen die op vakantie nieuwe ervaringen opdeden, zich daarna gelukkiger voelden. Opwinding, nieuwsgierigheid, persoonlijke groei: het draagt allemaal bij aan een goede gemoedstoestand.
Neem de emotie achtbaan
Elke dag iets anders doen – een sportactiviteit, dan iets cultureels, dan weer een luierdagje – levert een rijk gevoel op. Nog slimmer is om daarbij ook je emoties af te wisselen, zegt psycholoog Jeroen Nawijn, die onderzoek deed naar de geluksbeleving van toeristen.
Doe bijvoorbeeld eerst iets wat je een beetje eng vindt, zoals nieuwe mensen ontmoeten of je eerste surfles nemen en daarna iets waar je vrolijk van wordt, zoals eten in een restaurant of met je kinderen spelen in het zwembad. Omdat je zoveel verschillende emoties ervaart, lijkt de vakantie langer te duren...
Ook hier geldt; daag jezelf (en je relatie) uit
Een beetje ontbering op vakantie: er is iets voor te zeggen. Chinese onderzoekers concludeerden dat je zelfkennis toeneemt als je gaat backpacken en in budgetaccommodaties slaapt.
Wie komt er in jou naar boven tijdens een busrit van een etmaal over hobbelige wegen? Als je een kakkerlak in je bed vindt, sla je dan gillend op de vlucht of staat de strijder in je op? En als je dat allemaal hebt overleefd, hoeveel zelfrespect en zelfvertrouwen levert je dat wel niet op?
Ontsnap uit routines... want ook die vind je terug in relaties.
De ware vreugde van reizen ligt in de onverwachte momenten, blijkt uit een Canadese studie. Grijp je vrije weken dus aan om zo veel mogelijk uit je routine te ontsnappen.
Sta twee uur vroeger of later op dan normaal, vraag een local om een recept of doe een reversed sightseeing tour: bezoek in plaats van de toeristische attracties liever de kleinste marktjes, vreemdste standbeelden of obscuur museum in een stad.
Volgens de onderzoekers creëer je zo een soort tussenruimte waarin de alledaagse regels niet gelden en je je vrijer en authentieker voelt.
Wat kun jij verzinnen in je relatie.. zodat ook daar de verrassing en het onverwachte weer toeslaan...?
Succes en fijne zomer M@
Tip 161 - Autonomie en Verbondenheid in balans
Wil je leren hoe je voor een goede balans zorgt tussen autonomie en verbondenheid? Wees welkom in mijn praktijk.
Tip 162 - Boekentip
Tip 163 - omarm je eigen identiteit !
Om de betekenis van onze identiteit met steeds toenemende intensiteit te kunnen ervaren, wordt wel gezegd dat de mens een drietal lessen te leren heeft:
De eerste les
Het sluiten van onvoorwaardelijke vriendschap met jezelf. Je kunt niet anders dan jezelf vanuit jouzelf beschouwen. De acceptatie van je eigen identiteit is een eerste voorwaarde voor ontwikkeling. Hoe kun je jouw leven leven als je jezelf niet accepteert?
De tweede les
Ruimte geven aan je eigen binnenwereld. Gevoelens en gedachten komen steeds in ons naar voren. Door te denken en te voelen raak je bekend met jouw eigen innerlijke werled. Wanneer je bepaalde gevoelens en gedachten probeert te verdringen, zullen juist deze gevoelens en gedachten steeds opnieuw in jou naar voren komen. Jouw binnenwereld wil gekend en erkend worden!
De derde les
Het durven aangaan van de levensreis die je te maken hebt. Openstaan voor het onbekende van ons bestaan is de enige mogelijkheid die we hebben om onze identiteit te ervaren in wisselwerking met onze omgeving. Wie het leven probeert te controleren zal de beheersing van het leven verliezen. Je probeert dan jouw leven te controleren in plaats van het te leven. Lijden aan het leven in plaats van het leven leiden.
Op basis van deze drie levenslessen leer je steeds opnieuw te worden wie je bent. Je ervaart steeds opnieuw aspecten van wie je werkelijk bent.
Weet jij jouw identiteit en leef je ernaar, neem jij jouw leiderschap als partner in de relatie?
Ben jij eraan toe om tot die kern te komen..? Dan ben ik graag jouw / jullie coach of begeleider?
Tip 164 - Maak je eigen lijf wakker - aanwezig zijn
Ga staan
begin van bovenaf aan je lijf op te poetsen, denkbeeldig je huid laten glimmen. Begin bij je schedel, daal af naar je nek, schouders, armen, borstgebied, romp, buik, bekken, liezen, onderrug, benen, voeten.
Ga daarna door met je lijf op te kloppen. Met open handen ga je dezelfde weg als dat je poetste.
Tot slot schud je alle delen van je lijf uit.
Voel even na, welke lichaamssensaties ervaar je? En welk gemoed?
Tip 165 - Ruimte voor ieders behoeften
Tip 166 - Autonomie binnen relaties
Voeg zelf een tip toe
Zoek een relatietherapeut
Druk op de plaatsnaam om te kijken welke relatietherapeuten in de buurt zitten:
- Aarschot
- Achterhoek
- Alkmaar
- Almelo
- Almere
- Amersfoort
- Amstelveen
- Amsterdam
- Amsterdam-Centrum
- Amsterdam-IJburg
- Amsterdam-Noord
- Amsterdam-Oost
- Amsterdam-West
- Amsterdam-Zuid
- Apeldoorn
- Arnhem
- Assen
- Assendelft
- Asten
- Baarn
- Barendrecht
- Barneveld
- Bergen op Zoom
- Berkel en Rodenrijs
- Best
- Bilthoven
- Bollenstreek
- Breda
- Brummen
- Brunssum
- Bussum
- Capelle aan den IJssel
- De Bilt
- Delft
- Den Bosch
- Den Haag
- Deurne
- Deventer
- Didam
- Dongen
- Dordrecht
- Dronten
- Driebergen
- Ede
- Eemnes
- Eersel
- Eindhoven
- Elst
- Emmen
- Enschede
- Ermelo
- Etten-Leur
- Geldermalsen
- Geleen
- Gennep
- Goirle
- Gooi
- Gorinchem
- Gouda
- Groningen
- Haaksbergen
- Haarlem
- Haarlemmermeer
- Hardenberg
- Harderwijk
- Heemskerk
- Heemstede
- Heerhugowaard
- Heerlen
- Heiloo
- Helmond
- Hengelo
- Hillegom
- Hilversum
- Hoeksche Waard
- Hoofddorp
- Hoogeveen
- Hoorn
- Houten
- Huizen
- IJsselstein
- Landgraaf
- Leeuwarden
- Lelystad
- Leiden
- Leusden
- Lisse
- Maarssen
- Maastricht
- Malden
- Meppel
- Middelburg
- Nieuwegein
- Nieuw-Vennep
- Nijmegen
- Nijverdal
- Noordwijk
- Noordwijkerhout
- Nootdorp
- Nunspeet
- Oegstgeest
- Oldenzaal
- Oosterhout
- Oss
- Oud-Beijerland
- Pelt
- Purmerend
- Putten
- Raalte
- Rheden
- Roermond
- Roosendaal
- Rosmalen
- Rotterdam
- Schagen
- Schiedam
- Schijndel
- Sint-Michielsgestel
- Sittard
- Someren
- Tiel
- Tilburg
- Twente
- Uithoorn
- Utrecht
- Valkenswaard
- Veenendaal
- Veghel
- Veldhoven
- Venlo
- Venray
- Vianen
- Voorburg
- Voorschoten
- Waddinxveen
- Wageningen
- Westland
- Wijchen
- Wijk bij Duurstede
- Waalwijk
- Zaandam
- Zaanstad
- Zeewolde
- Zeist
- Zevenaar
- Zoetermeer
- Zutphen
- Zwolle
Staat jouw stad of dorp er niet bij? Zoek dan vrij op plaatsnaam >>
- ✓ 250+ relatietherapeuten
- ✓ Snel een afspraak
- ✓ Ook online relatietherapie
Relatietherapie Zutphen
19-11-2024:
Relatietherapie Doetinchem
17-11-2024:
Relatietherapie Lelystad