4 tips voor samengestelde gezinnen

Samen samengestelde gezinnen begeleiden, vooral vanuit een therapie zoals Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT), vraagt vaak geduld en een diepgaand begrip van de dynamiek die zich in deze gezinnen voordoet. IBCT, met zijn focus op acceptatie en empathische verbinding, biedt enkele waardevolle inzichten en technieken die specifiek stiefouders kunnen helpen in hun rol. Hier zijn vier tips, vanuit een therapeutisch perspectief, die een stiefouder kunnen ondersteunen bij het opbouwen van een gezonde en duurzame relatie binnen het gezin:
1. Oefen geduld en bouw vertrouwen stap voor stap op

Theoretische basis: IBCT legt nadruk op het ontwikkelen van geduld en het accepteren van elkaars verschillen. Bij samengestelde gezinnen is het belangrijk te beseffen dat relaties tijd nodig hebben om zich te vormen; dit geldt zeker voor de band tussen een stiefouder en stiefkind. De meeste kinderen hebben wat tijd nodig om zich open te stellen voor een nieuwe ouderfiguur.

Praktische tip: Ga niet geforceerd te werk. Start met kleine, niet-bedreigende interacties die je opbouwt vanuit het respect voor de ruimte van het kind. Activiteiten zoals samen koken, wandelen, of simpele gesprekken voeren, kunnen helpen om vertrouwen rustig op te bouwen. Probeer geen "beste vrienden" te worden, maar laat het kind bepalen hoeveel ruimte er is voor dieper contact.
2. Werk aan gedeelde waarden in plaats van regels opleggen

Theoretische basis: Vanuit IBCT wordt er veel waarde gehecht aan het begrip van elkaars standpunten en het creëren van een gezamenlijke basis. Wanneer stiefouders rigide regels opleggen zonder inbreng van de kinderen of biologische ouder, kan dit leiden tot wrijving en weerstand.

Praktische tip: Neem de tijd om als gezin, inclusief de kinderen, te praten over waarden die belangrijk zijn in het huishouden. Stel vragen zoals "Wat vinden wij belangrijk om elkaar te ondersteunen?" en "Welke manieren van gedrag voelen goed voor iedereen?" Zo wordt het makkelijker om samen normen en afspraken te maken die iedereen begrijpt en accepteert.
3. Respecteer de relatie tussen de biologische ouder en het kind

Theoretische basis: IBCT benadrukt empathie en het belang van begrip tonen voor elkaars behoeften en banden. Voor kinderen blijft de relatie met hun biologische ouder essentieel, ook al is er nu een stiefouder in beeld. Stiefouders moeten begrijpen dat ze niet de plaats van de biologische ouder innemen, maar eerder een nieuwe rol toevoegen.

Praktische tip: Geef de biologische ouder ruimte en steun in de interactie met hun kind, en probeer geen concurrerende rol aan te nemen. Dit kan bijvoorbeeld door je terughoudend op te stellen bij belangrijke momenten tussen ouder en kind, zoals schoolgesprekken of emotionele gebeurtenissen. Door respect te tonen voor deze relatie, maak je het voor het kind makkelijker om ook ruimte te maken voor jou.
4. Oefen zelfreflectie en werk aan aanpassingsvermogen

Theoretische basis: IBCT moedigt individuen aan om zichzelf te observeren en te begrijpen hoe hun gedrag de ander beïnvloedt. In samengestelde gezinnen ontstaan soms misverstanden doordat de stiefouder niet altijd precies weet hoe hij of zij gezien wordt door het kind. Zelfreflectie helpt om je eigen reacties te begrijpen en aan te passen waar nodig.

Praktische tip: Voel je gespannen of gefrustreerd? Vraag jezelf af wat je triggert en waarom dat zo is. Neem tijd om regelmatig te reflecteren op je eigen verwachtingen en probeer te ontdekken of er patronen zijn in je reacties. Dit kan bijvoorbeeld door in een dagboek te schrijven of gesprekken met je partner te voeren over wat goed gaat en waar nog ruimte voor verbetering is. Hierdoor vergroot je je eigen aanpassingsvermogen en wordt het makkelijker om flexibel met veranderingen om te gaan.