Als iets niet kapot is hoef je het ook niet te repareren

Als iets niet kapot is hoef je het ook niet te repareren

Een stiefouder (bonusouder) heeft in een samengesteld gezin (juridisch gezien) weinig in te brengen. Het gezag ligt bij de ouders. Over het juridische deel ga ik het hier niet hebben. Naast het juridische aspect is er een dagelijks leven, waarin de stief/bonusouder wel wat te zeggen zou moeten hebben. Hoe zit het met opvoeden in een samengesteld gezin? Dat is nog niet zo gemakkelijk, en kleine fouten daarin kunnen een hoop ellende geven. Soms gaat het goed, zeker als kinderen jong en gezeglijk zijn. Maar kom niet aan bij pubers….

Gezag verwerven
Gezag kun je “verdienen”. Zo hebben ouders automatisch wettelijk gezag en zijn er toch ouders die nauwelijks ooit gezag uitoefenen. Afwezige ouders, of onbetrouwbare ouders. Bv. gescheiden ouders die zelf kind zijn gebleven en geen enkele afspraak nakomen. Ook in een bestendige relatie kan één van de ouders door de andere gediskwalificeerd worden. Soms doorzien kinderen dat, soms niet. Dat is ernstig maar het gebeurt. Dit kan na een scheiding leiden tot ouderverstoting, waardoor ouder/kind contact zelfs stagneert.

Nieuwe partner in een samengesteld gezin
De nieuwe partner staat in zeggenschap en verantwoordelijkheid boven de kinderen en zou op den duur de kans moeten krijgen (en nemen) om enig gezag uit te oefenen. Hij is echter niet de opvoeder. Als de partners het oneens zijn beslist de eigen ouder. Onenigheid heb je in iedere relatie en is overkomelijk, maar het is geen geweldige situatie. Je moet daar echt met beleid mee omgaan, anders loopt het zeker fout. Kinderen gebruiken nog wel eens de woorden “jij bent mijn vader/moeder niet, je hebt niks over mij te zeggen…”

Een blijvertje
Na verloop van tijd kan het gezag over bepaalde opvoedingssituaties overgedragen worden aan een nieuwe partner. De kinderen moeten aanvoelen dat de nieuwe partner een blijvertje is. Er moet een vertrouwensband ontstaan tussen kinderen en de nieuwe partner, dan spreek je van verworven gezag. Dus na 2 weken is er geen gezag bij de stiefouder. Natuurlijk grijp je in als een peuter een drukke weg oploopt, maar dat heeft niks met gezag te maken.

Niet automatisch
Gezag heb je niet automatisch. Je kunt natuurlijk wel vragen of het kind de tafel zou willen dekken, en de meeste kinderen zullen dat ook wel doen, precies zoals ze dat doen als de moeder van een vriendje zoiets vraagt. Maar mijn voorkeur zou zijn dat dit op een weloverwogen manier gebeurt, waarbij de ouder gefaseerd het gezag overdraagt. Bij een goede zorgvuldige overdracht geeft dat zelden problemen. Gezag overdragen is geen ingewikkelde procedure, het maakt alleen voor iedereen de posities helder.

Deze fase overslaan
In sommige gevallen gebeurt er niks en gaat alles gewoon goed. Dat is mooi. Tóch zou ik het niet aanbevelen: het gebeurt ook dat de kinderen jullie dit later gaan verwijten. (Ik moest altijd…..) Helaas kun je dan niets meer terugdraaien.
Er zijn meer redenen om aandacht aan de overdracht te besteden. Bijvoorbeeld: het kind wordt door stiefmoeder gevraagd om de tafel te dekken en het kind appt direct naar moeder dat ze van stiefmoeder het hele huishouden moet doen…… Er zijn echt mensen die dit meemaken. Het kind zit enorm klem en hoewel het oneerlijk is, gaat het meestal niet om een extreem vervelend kind.

Repareren
Vandaar dat ik altijd voorzichtig ben met uitoefenen van gezag en opvoeden door stiefouders. Er dienen tevoren de juiste stappen te worden gezet en dan gaat het meestal prima. En ook als het niet volgens de regeltjes is verlopen kan er vaak nog wel het een en ander worden gerepareerd. Voorkomen is natuurlijk altijd beter.